六年,移知鞏昌府,兼行總帥府事。 時陝西諸郡已殘,仲德招集散亡,得軍數萬,依山為柵,屯田積穀,人多歸焉。 一方獨得小康,號令明肅,至路不拾遺。 八年四月,詔授仲德鞏昌行省及虎符、銀印。 天興元年九月,拜工部尚書、參知政事,行尚書省事于陝州。 時兀典新敗,陝州殘破,仲德復立山寨,安撫軍民。 會上以蠟丸書征諸道兵入援,行省院帥府往往觀望不進,或中道遇兵而潰,惟仲德提孤軍千人,歷秦、藍、商、鄧,擷果菜為食,間關百死至汴。 至之日,適上東遷。 妻子在京師五年矣,仲德不入其家,趨見上于宋門,問東幸之意。 知欲北渡,力諫云:「北兵在河南,而上遠徇河北,萬一無功,得完歸乎?國之存亡,在此一舉,願加審察。 臣嘗屢遣人奏,秦、鞏之間山岩深固,糧餉豐贍。 不若西辛,依險固以居,命帥臣分道出戰,然後進取興元,經略巴蜀,此萬全策也。 」上已與白撒議定,不從,然素重仲德,且嘉其赴難,進拜尚書省右丞、兼樞密副使,軍次黃陵岡。 二年正月,車駕至歸德,以仲德行尚書省于徐州。 既至,遣人與國用安通問。 沛縣卓翼、孫璧沖者初投用安,用安封翼為東平郡王,璧沖博平公,升沛縣為源州。 已而翼、璧衝來歸,仲德畀之舊職,令統河北諸砦,行源州帥府事。 用安累檄王德全入援,不赴。 仲德至徐,德全大恐,求赴歸德。 仲德留之,遣人納奏帖云:「徐州重地,德全不宜離鎮。 」仲德虛州廨不居,亦無兵衛自防,日以觀書為事,而德全自疑益甚。 二月,魚山總領張獻作亂,殺元帥完顏胡土降北。 仲德累議討之,德全不從,即領麾下十許人,親勸民兵得三百人,徑往魚山,而從宜嚴祿已誅獻反正,仲德撫慰軍民而還。 有曹總領者,盜禦馬東行,制旨諭行省討之,仲德既殺賊,德全欲功出己,殺曹黨四十八人。 三月,阿術魯攻蕭縣,遊騎至徐,德全馬悉為所邀。 仲德時往宿州,德全以失馬故,始議救蕭縣,遣張元哥、苗秀昌率騎八百以往。 未及交戰,元哥退走,北兵掩之,皆為所擒殺之,蕭縣遂破。 四月,仲德陽以關糧往邳州,州官出迎,就執德全並其子殺之,餘黨之外,一無所問,闔郡稱快。 初,完顏胡土以遙授徐州節度,往帥嚴祿軍于永州北保安鎮。 時祿已為從宜,在碭山數年,又得士心。 忽土到,軍士不悅,二月辛卯夜,遂為總領張獻、崔振所害。 吏部郎中張敏修,忽土下經歷官,乃以軍變脅嚴祿降北。 祿佯應之,陰召永州守陳立、副招撫郭升,會諸義軍赴保安鎮誅作亂者。 軍夜至,祿遣敏修召獻、振計事,二人不疑,介冑而至,及其黨與皆為祿所殺。 徐州去保安百里,行省聞之來討,會祿已反正,乃以便宜授祿行元帥左都監,就佩忽土虎符。 朝廷復授祿遙領歸德知府、兼行帥府事。 未幾,大元將阿術魯兵至保安,祿夜遁。 後祿聞官奴變,一軍頓徐、宿間幾一月,遂投漣水,敏修入徐。 五月,詔仲德赴行在。 時官奴已變,官屬懼為所紿,勸勿往。 仲德曰:「君父之命,豈辨真偽耶?死亦當行。 」尋使者至,果官奴之詐。 六月,官奴誅,詔仲德議遷蔡,仲德雅欲奉上西幸,因贊成之。 及蔡,領省院,事無鉅細,率親為之,選士括馬,繕治甲兵,未嘗一日無西志。 近侍左右久困睢陽,幸即汝陽之安,皆娶妻營業,不願遷徙,日夕為上言西行不便。 未幾,大兵梗路,竟不果行。 仲德每深居燕坐,瞑目太息,以不得西遷為恨。 是月,上至蔡,命有司修見山亭及同知衙,為游息之所。 仲德諫曰:「自古人君遭難,播越于外,必痛自刻苦貶損,然後可以克複舊物。 況今諸郡殘破,保完者獨一蔡耳。 蔡之公廨固不及宮闕萬一,方之野處露宿則有加矣。 且上初行幸,已嘗勞民葺治,今又興土木之役以求安逸,恐人心解弛,不足以濟大事。 」上遽命止之。 七月,定進馬遷賞格。 每甲馬一匹或二匹以上,遷賞有差。 自是,西山帥臣范真、姬汝作等各以馬進,凡得千餘匹,以抹捻阿典領之。 又遣使分詣諸道徵兵赴蔡,得精鋭萬人。 又以器甲不完,命工部侍郎術甲咬住監督修繕,不逾月告成。 軍威稍振,扈從諸人苟一時之安,遂以蔡為可守矣。 魯山元帥元志領軍千餘來援。 時諸帥往往擁兵自固,志獨冒險數百里,且戰且行,比至蔡,幾喪其半。 上表異之,賜以大信牌,升為總帥。 息州忠孝軍帥蔡八兒、王山兒亦來援。 壬午,忠孝軍提控李德率十餘人乘馬入省大呼,以月糧不優,幾于罵詈。 郎中移剌克忠白之仲德,仲德大怒,縛德堂下,杖之六十。 上諭仲德曰:「此軍得力,方欲倚用,卿何不容忍,責罰乃爾。 」仲德曰:「時方多故,錄功隱過,自陛下之德。 至于將帥之職則不然,小犯則決,大犯則誅,強兵悍卒,不可使一日不在紀律。 蓋小人之情縱則驕,驕則難制,睢陽之禍,豈獨官奴之罪,亦有司縱之太過也。 今欲更易前轍,不宜愛克厥威,賞必由中,罰則臣任其責。 」軍士聞之,至于國亡不敢有犯。 九月,蔡城戒嚴。 行六部尚書蒲察世達以大兵將至,請諭民並收晚田,不及者踐毀之,毋資敵,制可。 丙辰,詔裁冗員,汰冗軍,及定官吏軍兵月俸,自宰執以下至于皁隷,人月支六斗。 初,有司定減糧,人頗怨望。 上聞之,欲分軍為三,上軍月給八斗,中七斗,下六斗,人復怨不均。 乃立射格,而上中軍輒多受賞,連中者或面賜酒,人益為勸,且陰有所增而人不知,仲德之謀也。 甲子,分軍防守四面。 十月壬申朔,大兵壕壘成,耀兵城下,旗幟蔽天。 城中駭懼,及暮,焚四關,夷其牆而退。 十一月辛丑,大兵以攻具傅城,有司盡籍民丁防守,不足則括婦女壯健者,假男子衣冠使運木石。 蔡既受圍,仲德營畫禦備,未嘗一至其家,拊存軍士,無不得其歡心,將校有戰亡者,親為賻祭,哭之盡哀。 己丑,西城破,城中前期築柵浚濠為備,雖克之不能入也。 但于城上立柵,南北相去百餘步而已。 仲德摘三面精鋭日夕戰禦,終不能拔。 三年正月庚子朔,大兵以正旦會飲,鼓吹相接,城中饑窘,愁嘆而已。 圍城以來,戰歿者四帥、三都尉,其餘總帥以下,不可勝紀。 至是,盡出禁近,至于舍人、牌印、省部掾屬,亦皆供役。 戊申,大兵鑿西城為五門,整軍以入,督軍鏖戰,及暮乃退,聲言來日復集。 己酉,大兵果復來,仲德率精兵一千巷戰,自卯及巳,俄見子城火起,聞上自縊,謂將士曰:「吾君已崩,吾何以戰為?吾不能死於亂兵之手,吾赴汝水,從吾君矣。 諸君其善為計。 」言訖,赴水死。 將士皆曰:「相公能死,吾輩獨不能耶?」於是參政孛術魯婁室、兀林答胡土,總帥元志,元帥王山兒、紇石烈柏壽、烏古論恆端及軍士五百餘人,皆從死焉。 仲德狀貌不逾常人,平生喜怒未嘗妄發,聞人過,常護諱之。 雖在軍旅,手不釋卷,門生故吏每以名分教之。 家素貧,敝衣糲食,終其身晏如也。 雅好賓客,及薦舉人材,人有寸長,極口稱道。 其掌軍務,賞罰明信,號令嚴整,故所至軍民為用,至危急死生之際,無一士有異志者。 南渡以後,將相文武,忠亮始終無瑕,仲德一人而已。 贊曰:金之亡,不可謂無人才也。 若完顏仲德、張天綱,豈非將相之器乎。 昔者智伯死又無後,其臣豫讓不忘國士之報,君子謂其無所為而為之,真義士也。 金亡矣,仲德、天綱諸臣不變所守,豈愧古義士哉! 列傳第五十八 列傳第五十八 世戚 ○石家奴 裴滿達 忽睹 徒單恭 烏古論蒲魯虎 唐括德溫 烏古論粘沒曷 蒲察阿虎迭 烏林答暉 蒲察鼎壽 徒單思忠 徒單繹 烏林答覆 烏古論元忠子誼 唐括貢 烏林答琳 徒單公弼 徒單銘 徒單四喜 金昭祖娶徒單氏,后妃之族,自此始見。 世祖時,烏春為難,世祖欲求昏以結其歡心,烏春曰:「女直與胡裡改豈可為昏。 」世宗時,賜夾谷清臣族同國人。 清臣,胡裡改人也。 然則四十七部之中亦有不通昏因者矣,其故則莫能詰也。 有國家者,昏因有恆族,能使風氣淳固,親義不渝,而貴賤等威有別焉,蓋良法也歟。 作《世戚傳》。 第345頁完,請繼續下一頁。喜歡 寫心網 writesprite.com 作品,請記得按讚、收藏及分享
音調
速度
音量
語言
《金史》
第345頁