十二月,北兵濟自漢江,兩省軍入鄧州,議敵所從出,謂由光化截江戰為便,放之渡而戰為便、張惠以「截江為便,縱之渡,我腹空虛,能不為所潰乎?」蒲阿麾之曰:「汝但知南事,于北事何知。 我向于裕州得制旨雲,『使彼在沙磧,且當往求之』,況今自來乎。 汝等更勿似大昌原、舊衛州、扇車回縱出之。 」定住、高、樊皆謂蒲阿此言為然。 合達乃問按得木,木以為不然。 軍中以木北人,知其軍情,此言為有理,然不能奪蒲阿之議。 順陽留二十日,光化探騎至,雲「千騎已北渡」,兩省是夜進軍,比曉至禹山,探者續雲「北騎已盡濟」。 癸酉,北軍將近,兩省立軍高山,各分據地勢,步迎于山前,騎屯于山後。 甲戌,日未出,北兵至,大帥以兩小旗前導來觀,觀竟不前,散如雁翅,轉山麓出騎兵之後,分三隊而進,輜重外余二萬人。 合達令諸軍,「觀今日事勢,不當戰,且待之。 」俄而北騎突前,金兵不得不戰,至以短兵相接,戰三交,北騎少退。 北兵之在西者望蒲阿親繞甲騎後而突之,至于三,為蒲察定住力拒而退。 大帥以旗聚諸將,議良久。 合達知北兵意向。 時高英軍方北顧,而北兵出其背擁之,英軍動,合達幾斬英,英復督軍力戰。 北兵稍卻觀變,英軍定,復擁樊澤軍,合達斬一千夫長,軍殊死鬥,乃卻之。 北兵回陣,南向來路。 兩省覆議:「彼雖號三萬,而輜重三之一焉。 又相持二三日不得食,乘其卻退當擁之。 」張惠主此議,蒲阿言:「江路已絶,黃河不冰,彼入重地,將安歸乎?何以速為。 」不從。 乙亥,北兵忽不知所在,營火寂無一耗。 兩省及諸將議,四日不見軍,又不見營,鄧州津送及路人不絶,而亦無見者,豈南渡而歸乎?己卯,邏騎乃知北軍在光化對岸棗林中,晝作食,夜不下馬,望林中往來,不五六十步而不聞音響,其有謀可知矣。 初,禹山戰罷,有二騎迷入營,問之,知北兵凡七頭項,大將統之。 復有詐降者十人,弊衣羸馬泣訴艱苦,兩省信之,易以肥馬,飲之酒,及暖衣食而置之陣後,十人者皆鞭馬而去,始悟其為覘騎也。 庚辰,兩省議入鄧就糧,辰巳間到林後,北兵忽來突,兩省軍迎擊,交綏之際,北兵以百騎邀輜重而去,金兵幾不成列,逮夜乃入城,懼軍士迷路,鳴鐘招之。 樊澤屯城西,高英屯城東。 九年正月壬午朔,耀兵于鄧城下。 北兵不與戰,大將使來索酒,兩省與之二十瓶。 癸未,大軍發鄧州,趨京師,騎二萬,步十三萬,騎帥蒲察定住,蒲察答吉卜,郎將按忒木,忠孝軍總領夾谷愛答、內族達魯歡,總領夾谷移特剌,提控步軍臨淄郡王張惠,殄寇都尉完顏阿排、高英、樊澤,中軍陳和尚,與恆山公武仙、楊沃衍軍合。 是日,次五朵山下,取鴉路,北兵以三千騎尾之,遂駐營待楊武。 楊武至,知申、裕兩州已降。 七日至夜,議北騎明日當復襲我,彼止騎三千,而我示以弱,將為所輕,當與之戰。 乃伏騎五十于鄧州道。 明日軍行,北騎襲之如故,金以萬人擁之而東,伏發,北兵南避。 是日雨,宿竹林中。 庚寅,頓安皋。 辛卯,宿鴉路、魯山。 河西軍已獻申、裕,擁老幼牛羊取鴉路,金軍適值之,奪其牛羊餉軍。 癸巳,望鈞州,至沙河,北騎五千待于河北,金軍奪橋以過,北軍即西首斂避。 金軍縱擊,北軍不戰,復南渡沙河。 金軍欲盤營,北軍復渡河來襲。 金軍不能得食,又不得休息。 合昏,雨作,明旦變雪。 北兵增及萬人,且行且戰,致黃榆店,望鈞州二十五里,雨雪不能進,盤營三日。 丙申,一近侍入軍中傳旨,集諸帥聽處分,制旨云:「兩省軍悉赴京師,我禦門犒軍,換易禦馬,然後出戰未晚。 」復有密旨云:「近知張家灣透漏二三百騎,已遷衛、孟兩州,兩省當常切防備。 」領旨訖,蒲阿拂袖而起,合達欲再議,蒲阿言:「止此而已,復何所議。 」蓋已奪魄矣。 軍即行。 北軍自北渡者畢集,前後以大樹塞其軍路,沃衍軍奪路,得之。 合達又議陳和尚先擁山上大勢,比再整頓,金軍已接竹林,去鈞州止十餘里矣。 金軍遂進,北軍果卻三峰之東北、西南。 武、高前鋒擁其西南,楊、樊擁其東北,北兵俱卻,止有三峰之東。 張惠、按得林立山上望北兵二三十萬,約厚二十里。 按得木與張惠謀曰:「此地不戰,欲何為耶?」乃率騎兵萬餘乘上而下擁之,北兵卻。 須臾雪大作,白霧蔽空,人不相覿。 時雪已三日,戰地多麻田,往往耕四五過,人馬所踐泥淖沒脛。 軍士被甲骨僵立雪中,槍槊結凍如椽,軍士有不食至三日者。 北兵與河北軍合,四外圍之,熾薪燔牛羊肉,更遞休息。 乘金困憊,乃開鈞州路縱之走,而以生軍夾擊之。 金軍遂潰,聲如崩山,忽天氣開霽,日光皎然,金軍無一人得逃者。 武仙率三十騎入竹林中,楊、樊、張三軍爭路,北兵圍之數重,及高英殘兵共戰于柿林村南,沃衍、澤、英皆死,惟張惠步持大槍奮戰而歿。 蒲阿走京師,未至,追及,擒之。 七月,械至官山,召問降否,往複數百言,但曰:「我金國大臣,惟當金國境內死耳。 」遂見殺。 贊曰:金自南渡,用兵克捷之功,史不絶書,然而地不加闢,殺傷相當,君子疑之。 異時伐宋,唐州之役,喪師七百,主將訛論匿之,而以捷聞。 御史納蘭糾之,宣宗獎御史,而不罪訛論,是君臣相率而為虛聲也。 禹山之捷,兩省為欺,遂致誤國,豈非宣宗前事有以啟之耶?至于三峰山之敗,不可收拾,上下咢眙,而金事已去十九。 天朝取道襄、漢,懸軍深入,機權若神,又獲天助,用能犯兵家之所忌,以建萬世之俊功,合達雖良將,何足以當之。 蒲阿無謀,獨以一死無愧,猶足取焉爾。 列傳第五十一 列傳第五十一 ○完顏賽不 白撒一名承裔 赤盞合喜 完顏賽不,始祖弟保活裡之後也。 狀貌魁偉,沉厚有大略。 初補親衛軍,章宗時,選充護衛。 明昌元年八月,由宿直將軍為寧化州刺史。 未幾,遷武衛軍副都指揮使。 泰和二年,轉胡裡改路節度使。 四年,升武衛軍都指揮使,尋為殿前左副都點檢。 及平章仆散揆伐宋,為右翼都統。 六年六月,宋將皇甫斌遣率步騎數萬由確山、褒信分路侵蔡,聞郭倬、李爽之敗,阻溱水不敢進。 於是,揆遣賽不及副統尚廄局使蒲鮮萬奴、深州刺史完顏達吉不等以騎七千往擊之。 會溱水漲,宋兵扼橋以拒,賽不等謀潛師夜出,達吉不以騎涉水出其右,萬奴等出其左。 賽不度其軍畢渡,乃率副統阿魯帶以精兵直趨橋,宋兵不能遏,比明大潰。 萬奴以兵斷真陽路,諸軍追擊至陳澤,斬首二萬級,獲戰馬雜畜千餘。 兵還,進爵一級,賜金幣甚厚。 貞祐初,拜同簽樞密院事。 三年,遷知臨洮府事,兼陝西路副統軍。 上召見諭曰:「卿向在西京,盡心為國,及治華州,亦嘗宣力,今始及三品。 特升授汝此職者,以陝西安撫副使烏古論兗州不遵安撫使達吉不節制,多致敗事。 今已責罰兗州,命卿副之。 宜益務盡心,其或不然,復當別議行之。 」八月,知鳳翔府事,兼本路兵馬都總管,俄為元帥右都監。 四年四月,調兵拔宋木陡關。 五月,夏人于來羌城界河修折橋,以兵守護,賽不遣兵焚之。 八月,夏人寇結耶觜川,遣兵擊走之,尋又破其眾于車兒堡。 興定元年二月,轉簽樞密院事。 時上以宋歲幣不至,且復侵盜,詔賽不討之。 四月,與宋人戰于信陽,斬首八千,生擒統制周光,獲馬數千、牛羊五百。 又遇宋人于隴山、七里山等處,前後六戰,斬獲甚眾。 尋遣兵渡淮,略中渡店,拔光山、羅山、定城等縣,破光州兩關,斬首萬餘,獲馬牛及布,分給將士。 詔賜玉兔鶻一、內府重幣十端。 七月,上章言:「京都天下之根本,其城池宜極高深,今外城雖堅,然周六十餘里,倉猝有警難於拒守。 竊見城中有子城故基,宜于農隙築而新之,為國家久長之利。 及凡河南、陝西州府,皆乞量修。 」從之。 第325頁完,請繼續下一頁。喜歡 寫心網 writesprite.com 作品,請記得按讚、收藏及分享
音調
速度
音量
語言
《金史》
第325頁