《北狄樂》,其可知者鮮卑、吐谷渾、部落稽三國,皆馬上樂也。 鼓吹本軍旅之音,馬上奏之,故自漢以來 ,《北狄樂》總歸鼓吹署。 後魏樂府始有北歌,即《魏史》所謂《真人代歌》是也。 代都時,命掖庭宮女晨夕歌之。 周、隋世,與《西涼樂》雜奏。 今存者五十三章,其名目可解者六章;《慕容可汗》、《吐谷渾》、《部落稽》、《鉅鹿公主》、《白淨王》、《太子企喻》也。 其不可解者,咸多「可汗」之辭。 按今大角,此即後魏世所謂《簸邏回》者是也,其曲亦多「可汗」之辭。 北虜之俗,呼主為可汗。 吐谷渾又慕容別種,知此歌是燕、魏之際鮮卑歌。 歌辭虜音,竟不可曉。 梁有《鉅鹿公主歌辭》,似是姚萇時歌,其辭華音,與北歌不同。 梁樂府鼓吹又有《大白淨皇太子》、《小白淨皇太子》、《企喻》等曲。 隋鼓吹有《白淨皇太子》曲,與北歌校之,其音皆異。 開元初,以問歌工長孫元忠,雲自高祖以來,代傳其業。 元忠之祖,受業于侯將軍,名貴昌,并州人也,亦世習北歌。 貞觀中,有詔令貴昌以其聲教樂府。 元忠之家世相傳如此。 雖譯者亦不能通知其辭,蓋年歲久遠,失其真矣。 絲桐,惟琴曲有胡笳聲大角,金吾所掌。 《散樂》者,歷代有之,非部伍之聲,俳優歌舞雜奏。 漢天子臨軒設樂,舍利獸從西方來 ,戲于殿前,激水成比目魚,跳躍嗽水,作霧翳日,化成黃龍,修八丈,出水遊戲,輝耀日光。 繩系兩柱,相去數丈,二倡女對舞繩上,切肩而不傾。 如是雜變,總名百戲。 江左猶有《高祇紫鹿》、《跂行鱉食》、《齊王卷衣》、《綍鼠》、《夏育扛鼎》、《臣象行乳》、《神龜抃戲背負靈岳》、《桂樹白雪》、《畫地成川》之伎。 晉成帝咸康七年,散騎侍郎顧臻表曰:「末世之樂,設外方之觀,逆行連倒。 四海朝覲帝庭,而足以蹈天,頭以履地,反天地之順,傷彞倫之大。 」乃命太常悉罷之。 其後復《高祇紫鹿》。 後魏、北齊,亦有《魚龍闢邪》、《鹿馬仙車》、《吞刀吐火》、《剝車剝驢》、《種瓜拔井》之戲。 周宣帝征齊樂並會關中。 開皇初,散遣之。 大業二年,突厥單于來朝洛陽宮,煬帝為之大合樂,盡通漢、晉、周、齊之術。 胡人大駭。 帝命樂署肄習,常以歲首縱觀端門內。 大抵《散樂》雜戲多幻術,幻術皆出西域,天竺尤甚。 漢武帝通西域,始以善幻人至中國。 安帝時,天竺獻伎,能自斷手足,刳剔腸胃,自是歷代有之。 我高宗惡其驚俗,敕西域關令不令入中國。 苻堅嘗得西域倒舞伎。 睿宗時,婆羅門獻樂,舞人倒行,而以足舞于極銛刀鋒,倒植于地,低目就刃,以歷臉中,又植于背下,吹篳篥者立其腹上,終曲而亦無傷。 又伏伸其手,兩人躡之,施身繞手,百轉無已。 漢世有橦木伎,又有盤舞。 晉世加之以柸,謂之《柸盤舞》。 樂府詩云,「妍袖陵七盤」,言舞用盤七枚也。 梁謂之《舞盤伎》。 梁有《長蹻伎》、《擲倒伎》、《跳劍伎》、《吞劍伎》,今並存。 又有《舞輪伎》,蓋今戲車輪者。 《透三峽伎》,蓋今《透飛梯》之類也。 《高祇伎》,蓋今之戲繩者是也。 梁有《獼猴幢伎》,今有《緣竿》,又有《獼猴緣竿》,未審何者為是。 又有《弄碗珠伎》、《丹珠伎》。 歌舞戲,有《大面》、《撥頭》、《踏搖娘》、《窟壘子》等戲。 玄宗以其非正聲,置教坊于禁中以處之。 《婆羅門樂》,與四夷同列。 《婆羅門樂》用漆篳篥二,齊鼓一。 《散樂》 ,用橫笛一,拍板一,腰鼓三。 其餘雜戲,變態多端,皆不足稱。 《大面》出於北齊。 北齊蘭陵王長恭,才武而面美,常著假面以對敵。 嘗擊周師金墉城下,勇冠三軍,齊人壯之,為此舞以效其指麾擊刺之容,謂之《蘭陵王入陣曲》。 《撥頭》出西域。 胡人為猛獸所噬,其子求獸殺之,為此舞以像之也。 《踏搖娘》,生於隋末。 隋末河內有人貌惡而嗜酒,常自號郎中,醉歸必毆其妻。 其妻美色善歌,為怨苦之辭。 河朔演其曲而被之絃管,因寫其妻之容。 妻悲訴,每搖頓其身,故號《踏搖娘》。 近代優人頗改其制度,非舊旨也。 《窟壘子》,亦云《魁壘子》,作偶人以戲,善歌舞。 本喪家樂也。 漢末始用之於嘉會。 齊後主高緯尤所好。 高麗國亦有之。 八音之屬,協于八節。 匏,瓠也,女媧氏造。 列管于匏上,內簧其中 ,《爾雅》謂之巢。 大者曰竽,小者曰和。 竽,煦也,立春之音,煦生萬物也。 竽管三十六,宮管在左。 和管十三,宮管居中。 今之竽、笙,並以木代匏而漆之,無複音矣。 荊、梁之南,尚存古制雲。 管三孔曰龠,春分之音,萬物振躍而動也。 簫,舜所造也。 《爾雅》謂之茭。 音交大曰絪,二十三管 ,修尺四寸。 笛,漢武帝工丘仲所造也。 其元出於羌中。 短笛,修尺有咫。 長笛、短笛之間,謂之中管。 篪,吹孔有觜如酸棗。 橫笛,小篪也。 漢靈帝好胡笛。 五胡亂華,石遵玩之不絶音。 《宋書》云:有胡篪出於胡吹,則謂此。 梁胡吹歌云:「快馬不須鞭,反插楊柳枝。 下馬吹橫笛,愁殺路傍兒。 」此歌辭元出北國。 之橫笛皆去觜,其加觜者謂之義觜笛。 篳篥,本名悲篥,出於胡中,其聲悲。 亦云:胡人吹之以驚中國馬雲。 柷,眾也。 立夏之音,萬物眾皆成也。 方面各二尺餘,旁開員孔,內手于中,擊之以舉樂。 敔,如伏虎,背皆有鬣二十七,碎竹以擊其首而逆刮之,以止樂也。 舂牘,虛中如桶,無底,舉以頓地如舂杵,亦謂之頓相。 相,助也,以節樂也。 或謂梁孝王築睢陽城,擊鼓為下杵之節。 《睢陽操》用舂牘,後世因之。 拍板,長闊如手,厚寸餘,以韋連之,擊以代抃。 第224頁完,請繼續下一頁。喜歡 寫心網 writesprite.com 作品,請記得按讚、收藏及分享
音調
速度
音量
語言
《舊唐書 上》
第224頁