《白雪》,周曲也。 《平調》、《清調》、《瑟調》,皆周房中曲之遺聲也。 漢世謂之三調。 《公莫舞》,晉、宋謂之巾舞。 其說云:「漢高祖與項籍會于鴻門,項莊劍舞 ,將殺高祖。 項伯亦舞,以袖隔之,且雲公莫害沛公也。 漢人德之,故舞用巾,以象項伯衣袖之遺式也。 《巴渝》,漢高帝所作也。 帝自蜀漢伐楚,以版盾蠻為前鋒,其人勇而善鬥,好為歌舞,高帝觀之曰:“武王伐紂歌也。 」使工習之,號曰《巴渝》。 渝,美也。 亦云巴有渝水,故名之。 魏、晉改其名,梁復號《巴渝》,隋文廢之。 《明君》,漢元帝時,匈奴單于入朝,詔王嬙配之,即昭君也。 及將去,入辭。 光彩射人,聳動左右,天子悔焉。 漢人憐其遠嫁,為作此歌。 晉石崇妓綠珠善舞,以此曲教之,而自製新歌曰:「我本漢家子,將適單于庭,昔為匣中玉,今為糞土英。 」晉文王諱昭,故晉人謂之《明君》。 此中朝舊曲,今為吳聲,蓋吳人傳受訛變使然。 《鳳將雛》,漢世舊歌曲也。 《明之君》,本漢世《鞞舞曲》也。 梁武時,改其辭以歌君德。 《鐸舞》,漢曲也。 《白鳩》,吳朝《拂舞曲》也。 楊泓《拂舞序》曰:「自到江南,見《白符舞》,或言《白鳧鳩》,雲有此來數十年。 察其辭旨,乃是吳人患孫皓虐政,思屬晉也。 」隋牛弘請以鞞、鐸、巾、拂等舞陳之殿庭。 帝從之,而去其所持巾拂等。 《白紵》,沈約云:本吳地所出,疑是吳舞也。 梁帝又令約改其辭。 其《四時白紵》之歌,約集所載是也。 今中原有《白紵曲》,辭旨與此全殊。 《子夜》,晉曲也。 晉有女子夜造此聲,聲過哀苦,晉日常有鬼歌之。 《前溪》,晉車騎將軍沈珫所制。 《阿子》及《歡聞》,晉穆帝昇平初。 歌畢,輒呼「阿子汝聞否」,後人演其聲以為此曲。 《團扇》,晉中書令王珉與嫂婢有情,愛好甚篤。 嫂捶撻婢過苦,婢素善歌,而珉好捉白團扇,故云:「團扇復團扇,持許自遮面。 憔悴無復理,羞與郎相見。 」《懊憹》,晉隆安初民間訛謡之曲。 歌云:「春草可攬結,女兒可攬擷。 」齊太祖常謂之《中朝歌》。 《長史變》,晉司徒左長史王廞臨敗所制。 《督護》,晉、宋間曲也。 彭城內史徐達之為魯軌所殺。 徐,宋高祖長婿也。 使府內直督護丁旿殯斂之。 其妻呼旿至閣下,自問斂達之事,每問輒嘆息曰:「丁督護!」其聲哀切,後人因其聲廣其曲焉。 今歌是宋孝武帝所制,云:「督護上徵去,儂亦惡聞許。 願作石尤風,四面斷行旅。 」《讀曲》,宋人為彭城王義康所制也,有死罪之辭。 《烏夜啼》,宋臨川王義慶所作也。 元嘉十七年,徙彭城王義康于豫章。 義慶時為江州,至鎮,相見而哭,為帝所怪,征還宅,大懼。 妓妾夜聞烏啼聲,扣齋閣云:「明日應有赦。 」其年更為南兗州刺史,作此歌。 故其和云:「籠窗窗不開,烏夜啼,夜夜望郎來。 」今所傳歌似非義慶本旨。 辭曰:「歌舞諸少年,娉婷無種跡。 菖蒲花可憐,聞名不相識。 」《石城》,宋臧質所作也。 石城在竟陵。 質嘗為竟陵郡,于城上眺矚,見群少年歌謡通暢,因作此曲。 歌云:「生長石城下,開門對城樓。 城中美年少,出入見依投。 」《莫愁樂》,出於《石城樂》。 石城有女子名莫愁,善歌謡。 《石城樂》和中復有「莫愁」聲,故歌云:「莫愁在何處?莫愁石城西。 艇子打兩槳,催送莫愁來。 」《襄陽樂》,宋隨王誕之所作也。 誕始為襄陽郡,元嘉二十六年,仍為雍州,夜聞諸女歌謡,因作之。 故歌和雲「襄陽來夜樂。 」其歌曰:「朝發襄陽來,暮至大堤宿。 大堤諸女兒,花艷驚郎目。 」裴子野《宋略》稱:「晉安侯劉道彥為雍州刺史,有惠化,百姓歌之,號《襄陽樂》。 」其辭旨非也。 《棲烏夜飛》,沈攸之元徽五年所作也。 攸之未敗之前,思歸京師,故歌和云:「日落西山還去來!」《估客樂》,齊武帝之制也。 布衣時常游樊、鄧,追憶往事而作。 歌曰:「昔經樊、鄧役,阻潮梅根渚。 感憶追往事,意滿情不敘。 」使太樂令劉瑤教習,百日無成。 或啟釋寶月善音律,帝使寶月奏之,便就。 敕歌者常重為感憶之聲。 梁改其名為《商旅行》。 《楊伴》,本童謡歌也。 齊隆昌時,女巫之子曰楊旻,旻隨母入內,及長,為後所寵。 童謡云:「楊婆兒,共戲來。 」而歌語訛,遂成楊伴兒。 歌云:「暫出白門前,楊柳可藏烏。 歡作沉水香,儂作博山爐。 」《驍壺》,疑是投壺樂也。 投壺者謂壺中躍矢為驍壺,今謂之驍壺者是也。 《常林歡》,疑是宋、梁間曲。 宋、梁世,荊、雍為南方重鎮,皆皇子為之牧,江左辭詠,莫不稱之,以為樂土,故隨王作《襄陽》之歌,齊武帝追憶樊、鄧。 梁簡文樂府歌云:「分手桃林岸,送別峴山頭。 若欲寄音信,漢水向東流。 」又曰:「宜城投音豆酒今行熟,停鞍繫馬暫棲宿。 」桃林在漢水上,宜城在荊州北。 荊州有長林縣。 江南謂情人為歡。 「常」「長」聲相近,蓋樂人誤謂「長」為「常」。 《三洲》,商人歌也。 商人數行巴陵三江之間,因作此歌。 《採桑》,因《三洲曲》而生此聲也。 《春江花月夜》、《玉樹後庭花》、《堂堂》,並陳後主所作。 叔寶常與宮中女學士及朝臣相和為詩,太樂令何胥又善於文詠,采其尤艷麗者以為此曲。 《泛龍舟》,隋煬帝江都宮作。 餘五曲,不知誰所作也。 其辭類皆淺俗,而綿世不易。 惜其古曲,是以備論之。 其他集錄所不見,亦闕而不載。 當江南之時,《巾舞》、《白紵》、《巴渝》等衣服各異。 梁以前舞人並二八,梁舞省之,咸用八人而巳。 令工人平巾幘,緋袴褶。 舞四人 ,碧輕紗衣,裙襦大袖,畫雲鳳之狀。 漆鬟髻,飾以金銅雜花,狀如雀釵;錦履。 舞容閒婉,曲有姿態。 沈約《宋書》志江左諸曲哇淫,至今其聲調猶然。 觀其政已亂,其俗已淫,既怨且思矣。 而從容雅緩,猶有古士君子之遺風。 他樂則莫與為比。 樂用鐘一架,磬一架,琴一,三絃琴一,擊琴一,瑟一,秦琵琶一,臥箜篌一,築一,箏一,節鼓一,笙二,笛二,簫二,篪二,葉二,歌二。 第222頁完,請繼續下一頁。喜歡 寫心網 writesprite.com 作品,請記得按讚、收藏及分享
音調
速度
音量
語言
《舊唐書 上》
第222頁