上與陸贄語及亂故,深自克責。 贄曰:「致今日之患,皆群臣之罪也。 」上曰:「此亦天命,非由人事。 」贄退,上疏,以為:「陛下志壹區宇,四征不庭,凶渠稽誅,逆將繼亂,兵連禍結,行及三年,征師日滋,賦斂日重,內自京邑,外洎邊陲,行者有鋒刃之憂,居者有誅求之困。 是以叛亂繼起,怨讟並興,非常之虞,億兆同慮,唯陛下穆然凝邃,獨不得聞,至使凶卒鼓行,白晝犯闕,豈不以乘我間隙,因人攜離哉!陛下有股肱之臣,有耳目之任,有諫諍之列,有備衛之司,見危不能竭其誠,臨難不能效其死。 臣所謂致今日之患,群臣之罪者,豈徒言歟!聖旨又以國家興衰,皆有天命。 臣聞天所視聽,皆因於人。 故祖伊責紂之辭曰:『我生不有命在天!』武王數紂之罪曰:『乃曰吾有命,罔懲其侮。 』此又舍人事而推天命必不可之理也!《易》曰:『視履考祥。 』又曰:『吉凶者,失得之象。 』此乃天命由人,其義明矣。 然則聖哲之意,《六經》會通,皆謂禍福由人,不言盛衰有命。 蓋人事理而天命降亂者,未之有也;人事亂而天命降康者,亦未之有也。 自頃征討頗頻,刑網稍密,物力耗竭,人心驚疑,如居風濤,洶洶靡定。 上自朝列,下達蒸黎,日夕族黨聚謀,咸憂必有變故,旋屬涇原叛卒,果如眾庶所虞。 京師之人,動逾億計,固非悉知算術,皆曉占書,則明致寇之由,未必盡關天命。 臣聞理或生亂,亂或資理,有以無難而失守,有因多難而興邦。 今生亂失守之事,則既往不可復追矣;其資理興邦之業,在陛下克勵而謹修之。 何憂乎亂人,何畏乎厄運!勤勵不息,足致昇平,豈止蕩滌祆氛,旋復宮闕而已!」 田悅說王武俊,使與馬寔共擊李抱真於臨洺,抱真復遣賈林說武俊曰:「臨洺兵精而有備,未易輕也。 今戰勝得地,則利歸魏博;不勝,則恆冀大傷。 易、定、滄、趙,皆大夫之故地也,不如先取之。 」武俊乃辭悅,與馬寔北歸,壬戌,悅送武俊于館陶,執手泣別,下至將士,贈遺甚厚。 先是,武俊召回紇兵,使絶李懷光等糧道,懷光等已西去,而回紇達幹將回紇千人、雜虜二千人適至幽州北境。 朱滔因說之,欲與俱詣河南取東都,應接朱泚,許以河南子女、金帛賂之。 滔娶回紇女為側室,回紇謂之朱郎,且利其俘掠,許之。 賈林復說武俊曰:「自古國家有患,未必不因之更興。 況主上九葉天子,聰明英武,天下誰肯舍之共事朱泚乎!滔自為盟主以來,輕蔑同列,河朔古無冀國,冀乃大夫之封域也。 今滔稱冀王,又西倚其兄,北引回紇,其志欲盡吞河朔而王之,大夫雖欲為之臣,不可得矣。 且大夫雄勇善戰,非滔之比。 又本以忠義手誅叛臣,當時宰相處置失宜,為滔所誑誘,故蹉跌至此,不若與昭義併力取滔,其勢必獲。 滔既亡,則泚自破矣。 此不世之功,轉禍為福之道也。 今諸道輻湊攻泚,不日當平。 天下已定,大夫乃悔而歸國,則已晚矣!」時武俊已與滔有隙,因攘袂作色曰:「二百年天子吾不能臣,豈能臣此田舍兒乎!」遂密與抱真及馬燧相結,約為兄弟。 然猶外事滔,禮甚謹,與田悅各遣使見滔于河間,賀朱泚稱尊號,且請馬寔之兵共攻康日知于趙州。 汝、鄭應援使劉德信將子弟軍在汝州,聞難,引兵入援,與泚眾戰于見子陵,破之。 以東渭橋有轉輸積粟,癸亥,進屯東渭橋。 朱泚夜攻奉天東、西、南三面。 甲子,渾瑊力戰卻之。 左龍武大將軍呂希倩戰死。 乙丑,泚復攻城,將軍高重捷與泚將李日月戰于梁山之隅,破之。 乘勝逐北,身先士卒,賊伏兵擒之。 其麾下十餘人奮不顧死,追奪之。 賊不能拒,乃斬其首,棄其身而去。 麾下收之入城,上親撫而哭之盡哀,結莆為首而葬之,贈司空。 朱泚見其首,亦哭之曰:「忠臣也!」束蒲為身而葬之。 李日月,泚之驍將也,戰死於奉天城下。 泚歸其屍于長安,厚葬之。 其母竟不哭,罵曰:「奚奴!國家何負于汝而反?死已晚矣!」及泚敗,賊黨皆族誅,獨日月之母不坐。 己巳,加渾瑊京畿、渭南、北、金商節度使。 壬申,王武俊與馬寔至趙州城下。 第405頁完,請繼續下一頁。喜歡 寫心網 writesprite.com 作品,請記得按讚、收藏及分享
音調
速度
音量
語言
《資治通鑑 下》
第405頁