(2) 呂祖:即呂洞賓,傳說中的「八仙之一」。 道教全真道尊為北五祖之一,因通稱「呂祖」。 (3) 諦視:仔細看。 (4) 躡空:猶踏空。 (5) 貴嬪,宮中女官名。 三國曹魏置,歷代相沿,位尊卑不同。 (6) 董娘娘:指董貴妃,或稱董鄂妃,鄂碩之女,順洽十三年(1656)受封,十六年(1660)死,娘娘,皇帝后妃的俗稱。 (7) 審志:仔細記住。 (8) 肖而藏之:摹畫其像而藏之。 肖,肖像。 此謂畫像。 (9) 薨(h ōng轟):《禮記。 曲禮》下:「天子死曰崩,諸侯死曰薨。 」 後諸侯王及后妃之死,亦稱「薨」。 (10)得無是:該不是。 無,通毋,不。 (11)神肖:傳神酷似。 (12)中書,清為內閣屬員,從七品。 (13)傳影:臨摹肖像。 傳:傳寫,臨摹。 影像,圖像。 (14)罔不曲似:無不委曲相似。 罔,無。 曲,委曲而成。 《易。 繫辭》上,「曲成萬物而不遺。 」 (15)浹(jiá夾)辰,古以于支記日,稱自子至亥一周十二日為「浹辰」。 《左傳。 成公九年》:「浹辰之間,而楚克其三都。 」 (16)萊蕪:縣名,令屬山東省。 林氏 濟南戚安期,素佻達(1) ,喜狎妓(2).妻婉戒之,不聽。 妻林氏,美而賢。 會北兵入境(3) ,被俘去。 暮宿途中,欲相犯。 林偽諾之。 適兵佩刀系床頭,急抽刀自到死;兵舉而委諸野(4).次日,拔捨去(5).有人傳林死,戚痛悼而往。 視之,有微息。 負而歸,目漸動;稍稍■呻(6) ;抉其項,以竹管滴瀝灌飲,能咽。 戚撫之曰:「卿萬一能活,相負者必遭凶折(7) !」半年,林平復如故;但首為頸痕所牽,常若左顧,戚不以為醜,愛戀逾于平昔。 曲巷之遊(8) ,從此絶跡。 林自覺形穢,將為置媵;戚執不可。 居數年,林不育,因勸納婢。 戚曰:「業誓不二,鬼神寧不聞之?即嗣續不承(9) ,亦吾命耳。 若未應絶,卿豈老不能生者耶?」林乃託疾,使戚獨宿;遣婢海棠,■被臥其床下。 既久,陰以宵情問婢。 婢言無之。 林不信。 至夜,戒婢勿往,自詣婢所臥。 少間,聞床上睡息已動。 潛起,登床們之。 戚醒,問誰,林耳語曰:「我海棠也。 」戚卻拒曰:“我有盟誓,不敢更也。 若似曩年,尚須汝奔就耶?“林乃下床出。 戚自是孤眠。 林使婢托已往就之(10). 戚念妻生平曾未肯作不速之客,疑焉;摸其項,無痕,知為婢,又咄之。 婢慚而退。 既明,以情告林,使速嫁婢。 林笑云:”君亦不必過執(11). 倘得一丈夫子(12),即亦幸甚。 「戚曰:」苟背盟誓,鬼責將及,尚望延宗嗣乎?「林翼日笑語戚曰(13):」凡農家者流(14),苗與秀不可知(15),播種常例不可違。 晚間耕耨之期至矣。 「戚笑會之。 既夕,林滅燭呼婢,使臥己衾中。 戚人就榻,戲曰:」佃人來矣(16). 深愧錢■不利(17),負此良田。 “ 婢不語。 既而舉事,婢小語曰:「私處小腫,顛猛不任。 」戚體意溫恤之。 事已,婢偽起溺,以林易之。 自此時值落紅,輒一為之,而戚不知也。 未幾,婢腹震。 林每使靜坐,不令給役于前。 故謂戚曰:“妾勸內婢(18),而君弗聽。 設爾日冒妾時(19),君誤信之,交而得孕,將復如何?”戚曰:「留犢鬻母。 」林乃不言。 無何,婢舉一子。 林暗買乳媼,抱養母家。 積四五年,又產一子一女。 長子名長生,已七歲,就外祖家讀。 林半月輒托歸寧(20),一往看視。 婢年益長,戚時時促遣之。 林輒諾。 婢日恩兒女,林從其願,竊為上鬟(21),送詣母所。 謂戚曰:「日謂我不嫁海棠,母家有義男(22),業配之。 」又數年,子女俱長成。 值戚初度(23),林先期治具,為候賓友。 戚嘆曰「歲月騖過(24),忽已半世。 幸各強健,家亦不至凍餒。 所閥者,膝下一點(25). 」林曰:「君執拗,不從妾言,夫誰怨?然欲得男,兩亦非難,何況一也?」戚解顏曰:「既言不難,明日便索兩男。 」林言:「易耳,易耳!」早起,命駕至母家,嚴妝子女,載與俱歸。 人門,令雁行立,呼父叩祝千秋(26). 拜己而起,相顧嬉笑。 戚駭怪不解。 林曰:「君索兩男,妾添一女。 」始為詳述本末。 戚喜曰:「何不早告?」曰:“早告,恐絶其母。 今子已成立,尚可絶乎?“戚感極,涕不自禁。 乃迎婢歸,偕老焉。 古有賢姬,如林者,可謂聖矣! (註釋) (1) 素佻達:謂平日輕薄無行。 佻達,同「挑達」。 《詩。 鄭風。 子衿》:「挑兮達兮,在城闕兮。 」朱熹註:「挑,輕儇跳躍之貌;達,放恣也。 」 後多用為輕薄義。 (2) 妓:此據鑄雪齋抄本,原作「姬」。 (3) 北兵:明未亡時,漢人對清兵之稱。 (4) 委諸野,棄之於荒野。 委:丟棄。 (5) 拔捨去;拔營離去。 (6) ■呻:皺眉呻吟。 (7) 凶折;猶凶死,不得善終。 折,夭折。 本謂短命,此謂遭橫禍而不得壽終。 (8) 曲巷:偏僻的狹巷。 此指妓院。 (9) 嗣:此據鑄雪齋抄本,原作「似」。 (10)托己:假托自己。 (11)執:固執。 (12)丈夫子:男孩。 古時子女通稱子,男稱丈夫子,女稱女子子。 《戰國策。 燕策》二:「人主之愛子也,不如布衣之甚也!非徒不愛子也,又不愛丈夫子獨甚。 」 (13)翼日:明天,第二天。 翼,通「翌」。 (14)農家者流:《漢書。 藝文志》中語,此借為戲謔之詞。 農家,原指先秦百家中淪議農享的一個思想流派,此惜指農民。 (15)苗與秀:植物初生叫苗,開花叫秀。 (16)佃人:即種田人。 (17)錢■(jiǎnb6 剪博):古代兩種鋤田用的農具。 見《詩。 周頌。 臣工》。 (18)內婢:謂收婢為妾。 內,同「納」。 (19)爾日:那日。 第111頁完,請繼續下一頁。喜歡 寫心網 writesprite.com 作品,請記得按讚、收藏及分享
音調
速度
音量
語言
《聊齋誌異 中》
第111頁