坐處有拳石礙股;曉而視之,白金也。 市棺賃輿,尋雙榆下,得父骨而歸。 合厝既畢,家徒四壁。 幸裡中憐其孝,共飯之。 將往索婦,自度不能用武,與族兄十九往。 及門,門者絶之。 十九素無賴,出梧穢褻。 周使人勸錫九歸,願即送女去,錫九還。 初,女之歸也,周對之罵婿及母,女不語,但向壁零涕(10). 陳母死,亦不使聞。 得離書,擲向女曰:「陳家出汝矣(11)!」女曰:「我不曾悍逆,何為出我?」欲歸質其故,又禁閉之。 後錫九如西安,遂造凶訃,以絶女志。 此信一播,遂有杜中翰來議姻(12),竟許之。 親迎有日,女始知,遂泣不食,以被韜面(13),氣如游絲。 周正無法,忽聞錫九至,發語不遜,意料女必死, 遂異歸錫九,意將待女死以泄其憤。 錫九歸,而送女者已至;猶恐錫九見其病而不內,甫入門,委之而去。 鄰里代憂,共謀異還;錫九不聽,扶置榻上,而氣已絶。 始大恐。 正遑迫間,周子率數人持械入,門窗盡毀。 錫九逃匿,苦搜之。 鄉人盡為不平;十九糾十餘人鋭身急難,周子兄弟皆被夷傷(14),始鼠竄而去。 周益怒,訟于官,捕錫九、十九等。 錫九將行,以女屍囑鄰媼。 忽聞榻上若息,近視之,秋波微動矣;少時,已能轉側。 大喜,詣官自陳。 宰怒周訟誣。 周懼,啖以重賂,始得免。 錫九歸,夫妻相見,悲喜交並。 先是,女絶食奄臥,自矢必死。 忽有人捉起曰:「我陳家人也,速從我去,夫妻可以相見;不然,無及矣!」不覺身已出門,兩人扶登肩輿。 頃刻至官廨,見翁姑具在(15),問:「此何所?」 母曰:「不必問,容當送汝歸。 」一日,見錫九至,甚喜。 一見遽別,心頗疑怪。 翁不知何事,恆數日不歸。 昨夕忽歸,曰:“我在武夷(16),遲歸二日。 難為保兒矣。 可速送兒歸去。 ”遂以輿馬送女。 忽見家門,遂如夢醒,女與錫九共述曩事,相與驚喜。 從此夫妻相聚,但朝夕無以自給。 錫九于村中設童蒙帳(17),兼自攻苦,每私語曰:「父言天賜黃金,今四堵空空,豈訓讀所能發跡耶(18)?」一日,自塾中歸,遇二人,問之曰:「君陳某耶?」錫九曰:「然。 」二人即出鐵索縶之。 錫九不解其故。 少間,村人畢集,共詰之,始知郡盜所牽。 眾憐其冤,醵錢賂役(19),途中得無苦。 至郡見太守(20),歷述家世。 太守愕然曰:「此名士之子,溫文爾雅,烏能作賊!」命脫縲紲,取盜嚴梏之,始烘為周某賄囑。 錫九又訴翁婿反面之由,太守更怒,立刻拘提。 即延錫九至署(21),與論世好,蓋太守舊邳宰韓公之子,即子言受業問人也。 贈燈火之費以百金(22);又以二騾代步,使不時趨郡,以課文藝(23). 轉于各上官游揚其孝(24),自總制而下(25),皆有饋遺。 錫九乘騾而歸,夫妻慰甚。 一日,妻母哭至,見女伏地不起。 女駭問之,始知周已被械在獄矣。 女哀哭自咎,但欲覓死。 錫九不得已,詣郡為之緩頰(26).太守釋令自贖,罰谷一百石,批賜孝子陳錫九。 放歸,出倉粟,雜糠秕而輦運之。 錫九謂女曰:「爾翁以小人之心度君子矣。 烏知我必受之,而瑣瑣雜糠■耶(27)?」因笑卻之。 錫九家雖小有,而垣牆陋蔽。 一夜,群盜入。 仆覺,大號,止竊兩騾而去。 後半年餘,錫九夜讀,聞撾門聲,問之寂然。 呼仆起視,則門一啟,兩騾躍入,乃向所亡也。 直奔楊下,咻咻汗喘。 燭之,各負革囊;解視,則白鏹滿中。 大異,不知其所自來。 後聞是夜大盜劫周,盈裝出,適防兵追急,委其捆載而去。 騾認故主,徑奔至家。 周自獄中歸,刑創猶劇;又遭盜劫,大病而死。 女夜夢父囚系而至,曰:「吾生平所為,悔已無及。 今受冥譴(28),非若翁莫能解脫,為我代求婿,致一函焉。 」醒而嗚泣。 詰之,具以告。 錫九久欲一詣太行,即日遂發。 既至,備牲物酪祝之,即露宿其處,冀有所見,終夜無異,遂歸,周死,母子逾貧,仰給于次婿。 王孝廉考補縣尹(29),以墨敗(30),舉家徙瀋陽(31),益無所歸。 錫九時顧恤之。 異史氏曰:「善莫大於孝,鬼神通之,理固宜然。 使為尚德之達人也者,即終貧,猶將取之,烏論後此之必昌哉?或以膝下之嬌女,付諸頒白之臾(32),而揚揚曰(33):」某貴官,吾東床也(34). ‘嗚呼!宛宛嬰嬰者如故,而金龜婿以諭葬歸,其慘已甚矣;而況以少婦從軍乎(35)?“ 據《聊齋誌異》鑄雪齋抄本 【註釋】 (1) 邳(p ī或p éi 丕或陪):州名,治所在今江蘇邳縣境內。 (2) 秦:地名,指今陝西省。 (3) 都:華美。 (4) 昏:古「婚」字。 (5) 以■(k ē柯)飽女:以酒食贈女。 ■,此指食盒。 餉,贈送。 (6) 太行總管:此指冥官。 太行,山名,在今河北、山西交界處。 (7) 數數:猶屢屢、一再。 (8) 超乘:此謂跳上坐騎。 (9) 絶駛:飛奔。 (10)但:此據二十四卷抄本,原作「偶」。 (11)出:休棄。 (12)中翰:清代內閣中書之稱,也稱「內翰」。 (13)韜面:蒙面。 韜,藏。 (14)夷傷:創傷。 (15)翁姑:此據二十四卷抄本,原作「公姑」下文「翁不知何事」,亦據二十四卷抄本。 (16)武夷:山名,在今福建崇安縣西南。 (17)設童蒙帳:即做啟蒙教師。 童蒙,矇昧無知的兒童。 (18)訓讀:講解誦讀,謂教小幾識字讀書。 發跡:此據二十四卷抄本,原作「發積」。 (19)醵錢:湊錢。 醵,聚合。 (20)太守:明清指稱知府。 (21)延:請。 (22)燈火之費:學習費用的委婉說法。 (23)文藝:此指八股文。 詳《陸判》注。 (24)游揚:傳揚其事蹟。 第107頁完,請繼續下一頁。喜歡 寫心網 writesprite.com 作品,請記得按讚、收藏及分享
音調
速度
音量
語言
《聊齋誌異 中》
第107頁