相如還報。 唐蒙已略通夜郎,因通西南夷道,發巴、蜀、廣漢卒,作者數萬人。 治道二歲,道不成,士卒多物故,費以億萬計。 蜀民及漢用事者多言其不便。 是時邛、-之君長聞南夷與漢通,得賞賜多,多欲願為內臣妾,請吏,比南夷。 上問相如,相如曰:「邛、-、冉、E666者近署,道易通,異時嘗通為郡縣矣,至漢興而罷。 今誠復通,為置縣,愈于南夷。 」上以為然,乃拜相如為中郎將,建節往使。 副使者王然于、壺棄國、呂越人,馳四乘之傳,因巴、蜀吏幣物以賂西南夷。 至蜀,太守以下郊迎,縣令負弩矢先驅,蜀人以為寵。 於是卓王孫、臨邛諸公皆因門下獻牛、酒以交歡。 卓王孫喟然而漢,自以得使女尚司馬長卿晚,乃厚分與其女財,與男等。 相如使略定西南夷,邛、-、再、-、斯榆之君皆請為臣妾,除邊關,邊關益斥,西至沫、若水,南至——為徼,通靈山道,橋孫水,以通邛、。 還報,天子大說。 相如使時,蜀長老多言通西南夷之不為用,大臣亦以為然。 相如欲諫,業已建之,不敢,乃著書,借蜀父老為辭,而己詰難之,以風天子,且因宣其使指,令百姓皆知天子意。 其辭曰: 漢興七十有八載,德茂存乎六世,威武紛雲,港恩汪-,群生-濡,洋溢乎方外。 於是乃命使西征,隨流而攘,風之所被,罔不披靡。 因朝冉從B160,定-存邛,略斯榆,舉苞蒲,結軌還轅,東鄉將報,至于蜀都。 耆老大夫-紳先生之徒二十有七人,儼然造焉。 辭畢,進曰:「蓋聞天子之於夷狄也,其義覊縻勿絶而已。 今罷三郡之士,通夜郎之涂,三年于茲,而功不竟。 士卒勞倦,萬民不贍;今又接之以西夷,百姓力屈,恐不能卒業,此亦使者這累也,竊為左右患之。 且夫邛、-、西-之與中國並也,歷年茲多,不可記已。 仁者不以德來,強者不以力並,意者殆不可乎!今割齊民以附夷狄,弊所恃以事無用,鄙人固陋,不識所謂。 」 使者曰:“烏謂此乎?必若所云,則是蜀不變服而巴不化俗也,仆尚惡聞若說。 然斯事體大,固非觀者之所覯也。 余之行急,其詳不可得聞已。 請為大夫粗陳其略: “蓋世必有非常之人,然後有非常之事;有非常之事,然後有非常之功。 非常者,固常人之所異也。 故曰非常之元,黎民懼焉;及臻厥成,天下晏如也。 ” 「昔者,洪水沸出,氾濫衍溢,民人升降移徙,崎嶇而不安。 夏後氏戚之,乃堙洪原,決江疏河,灑沈澹災,東歸之於海,而天下永寧。 當斯之勤,豈惟民哉?心煩于慮,而身親其勞,躬——胝無BD43,膚不生毛,故休烈顯乎無窮,聲稱浹乎于茲。 」 “且夫賢君之踐位也,豈特委瑣握齪,拘文牽俗,循誦習傳,當世取說云爾哉!必將崇論C72F議,創業垂統,為萬世規。 故馳騖乎兼容并包,而勤思乎參天貳地。 且《詩》不雲乎:『普天之下,莫非王土;率土之濱,莫非王臣。 』是以六合之內,八方之外,浸瀅衍溢,懷生之物有不浸潤于澤者,賢君恥之。 今封疆之內,冠帶之輪,咸獲嘉祉,靡有闕遺矣。 而夷狄殊俗之國,遼絶異黨之域,舟車不通,人跡罕至,政教未加,流風猶微,內之則犯義侵禮于邊境,外之則邪行橫作,放殺其上,君臣易位,尊卑失序,父兄不辜,幼孤為奴虜,係累號泣。 內鄉而怨,曰:『蓋聞中國有至仁焉,德洋恩普,物磨不得其所,今獨曷為遺己!』舉踵思慕,若枯旱之望雨,ED7C夫為之垂涕,況乎上聖,又烏能已?故北出師以討強胡,南馳使以誚勁越。 四面風德,二方之君鱗集仰流,願得受號者以億計。 故乃關沫、若,徼——,鏤靈山,梁孫原,創道德之涂,垂仁義之統,將博恩廣施,遠撫長駕,使疏逖不閉,-爽暗昧得耀乎光明,以偃甲兵于此,而息討伐於彼。 遐邇一體,中外-福,不亦康乎?夫拯民于沈溺,奉至尊之休德,反衰世之陵夷,繼周氏之絶業,天子之急務也。 百姓雖勞,又惡可以已哉? “且夫王者固未有不始於憂勤,而終於佚樂者也。 然則受命之符合在於此。 方將增太山之封,加梁父之事,鳴和鸞,揚樂頒,上咸五,下登三。 觀者未睹指,聽者未聞音,猶焦朋已翔乎寥廓,而羅者猶視乎藪澤,悲夫!” 於是諸大夫茫然喪其所懷來,失厥所以進,喟然並稱曰:“允哉漢德,此鄙人之所願聞也。 百姓雖勞,請以身先之。 ”敞罔靡徙,遷延而辭避。 其後人有上書言相如使時受金,失官。 居歲余,復召為郎。 相如口吃而善著書。 常有消渴病。 與卓氏婚,饒于財。 故其仕宦,未嘗肯與公卿國家之事,常稱疾閒居,不慕官爵。 嘗從上至長楊獵。 是時天子方好自擊熊豕,馳逐野獸,相如因上疏諫。 其辭曰: 臣聞物有同類而殊能者,故力稱烏獲,捷言慶忌,勇其賁、育。 臣之愚,竊以為人誠有之,獸亦宜然。 今陛下好陵阻險,射猛獸,卒然遇逸材之獸,駭不存之地,犯屬車之清塵,輿不及還轅,人不暇施巧,雖有烏獲、逢蒙之技不能用,枯木朽株盡為難矣。 是胡越起於轂下,而羌夷接軫也,豈不殆哉!雖萬全而無患,然本非天子之所宜近也。 且夫清道而後行,中路而馳,猶時有銜橛之變。 況乎涉豐草,騁丘虛,前有利獸之樂,而內無存變之意,其為害也不亦難矣!夫輕萬乘之重不以為安,樂出萬有一危之涂以為娛,臣竊為陛下不取。 蓋明者遠見于未萌,而知者避危於無形,禍固多藏於隱微而發於人之所忽者也。 故鄙諺曰:「家累千金,坐不垂堂。 」此言雖小,可以諭大。 臣願陛下留意幸察。 第240頁完,請繼續下一頁。喜歡 寫心網 writesprite.com 作品,請記得按讚、收藏及分享
音調
速度
音量
語言
《漢書》
第240頁