康獻褚皇后,諱蒜子,河南陽翟人也。 父裒,見《外戚傳》。 後聰明有器識,少以名家入為琅邪王妃。 及康帝即位,立為皇后,封母謝氏為尋陽鄉君。 及穆帝即位,尊後曰皇太后。 時帝幼沖,未親國政。 領司徒蔡謨等上奏曰:「嗣皇誕哲岐嶷,繼承天統,率土宅心,兆庶蒙賴。 陛下體茲坤道,訓隆文母。 昔涂山光夏,簡狄熙殷,實由宣哲,以隆休祚。 伏惟陛下德侔二媯,淑美《關雎》,臨朝攝政,以寧天下。 今社稷危急,兆庶懸命,臣等章惶,一日萬機,事運之期,天祿所鍾,非復沖虛高讓之日。 漢和熹、順烈,並亦臨朝,近明穆故事,以為先制。 臣等不勝悲怖,謹伏地上請。 乞陛下上順祖宗,下念臣吏,推公弘道,以協天人,則萬邦承慶,群黎更生。 」太后詔曰:「帝幼沖,當賴群公卿土將順匡救,以酬先帝禮賢之意,且是舊德世濟之美,則莫重之命不墜,祖宗之基有奉,是其所以欲正位於內而已。 所奏懇到,形于翰墨,執省未究,以悲以懼。 先後允恭謙抑,思順坤道,所以不距群情,固為國計。 豈敢執守沖暗,以違先旨。 輒敬從所奏。 」於是臨朝稱制。 有司奏,謝夫人既封,荀、卞二夫人亦應追贈,皆後之前母也。 太后不許。 太常殷融議依鄭玄義,衛將軍裒在宮庭則盡臣敬,太后歸寧之日自如家人之禮。 太后詔曰:「典禮誠所未詳,如所奏,是情所不能安也,更詳之。 」征西將軍翼、南中郎尚議謂「父尊盡于一家,君敬重於天下,鄭玄義合情禮之中」。 太后從之。 自後朝臣皆敬裒焉。 帝既冠,太后詔曰:「昔遭不造,帝在幼沖,皇緒之微,眇若贅旒。 百闢卿士率遵前朝,勸喻攝政。 以社稷之重,先代成義,僶俛敬從,弗遑固守。 仰憑七廟之靈,俯仗群後之力,帝加元服,禮成德備,當陽親覽,臨禦萬國。 今歸事反政,一依舊典。 」於是居崇德宮,手詔群公曰:「昔以皇帝幼沖,從群後之議,既以闇弱,又頻丁極艱,銜恤歷祀,沈憂在疚。 司徒親尊德重,訓救其弊,王室之不壞,實公是恁。 帝既備茲冠禮,而四海未一,五胡叛逆,豺狼當路,費役日興,百姓困苦。 願諸君子思量遠算,戮力一心,輔翼幼主,匡救不逮。 未亡人永歸別宮,以終余齒。 仰惟家國,故以一言托懷。 」 及哀帝、海西公之世,太后復臨朝稱制。 桓溫之廢海西公也,太后方在佛屋燒香,內侍啟云:「外有急奏」,太后乃出。 尚倚戶前視奏數行,乃曰「我本自疑此」,至半便止,索筆答奏云:「未亡人罹此百憂,感念存沒,心焉如割。 」溫始呈詔草,慮太后意異,悚動流汗,見于顏色。 及詔出,溫大喜。 簡文帝即位,尊後為崇德太后。 及帝崩,孝武帝幼沖,桓溫又薨。 群臣啟曰:「王室多故,禍艱仍臻,國憂始周,復喪元輔,天下惘然,若無攸濟。 主上雖聖資奇茂,固天誕縱。 而春秋尚富,如在諒闇,蒸蒸之思,未遑庶事。 伏惟陛下德應坤厚,宣慈聖善,遭家多艱,臨朝親覽。 光大之美,化洽在昔,謳歌流詠,播溢無外。 雖有莘熙殷,妊姒隆周,未足以喻,是以五謀克從,人鬼同心,仰望來蘇,懸心日月。 夫隨時之義,《周易》所尚,寧固社稷,大人之任。 伏願陛下撫綜萬機,厘和政道,以慰祖宗,以安兆庶。 不勝憂國喁喁至誠。 」太后詔曰:「王室不幸,仍有艱屯。 覽省啟事,感增悲嘆。 內外諸君並以主上春秋沖富,加蒸蒸之慕,未能親覽,號令宜有所由。 苟可安社稷,利天下,亦豈有所執,輒敬從所啟。 但暗昧之闕,望盡弼諧之道。 」於是太后復臨朝。 帝既冠,乃詔曰:「皇帝婚冠禮備,遐邇宅心,宜當陽親覽,緝熙惟始。 今歸政事,率由舊典。 」於是復稱崇德太后。 太元九年,崩于顯陽殿,年六十一,在位凡四十年。 太后于帝為從嫂,朝議疑其服。 太學博士徐藻議曰:「資父事君而敬同。 又《禮》雲『其夫屬父道者,妻皆母道也』,則夫屬君道,妻亦後道矣。 服後以齊,母之義也。 魯譏逆祀,以明尊卑。 今上躬奉康、穆、哀皇及靖後之祀,致敬同於所天,豈可敬之以君道,而服廢于本親。 謂應齊衰期。 」從之。 穆章何皇后,諱法倪,廬江灊人也。 父準,見《外戚傳》。 以名家膺選。 昇平元年八月,下璽書曰:「皇帝咨前太尉參軍何琦:混元資始,肇經人倫,爰及夫婦,以奉天地宗廟社稷。 謀于公卿,咸以宜率由舊典。 今使使持節太常彪之、宗正綜,以禮納采。 」琦答曰:「前太尉參軍、都鄉侯糞土臣何琦稽首頓首再拜。 皇帝嘉命,訪婚陋族,備數採擇。 臣從祖弟故散騎侍郎準之遺女,未閒教訓,衣履若如人。 欽承舊章,肅奉典制。 」又使兼太保、武陵王晞,兼太尉、中領軍洽,持節奉冊立為皇后。 後無子。 哀帝即位,稱穆皇后,居永安宮。 桓玄篡位,移後入司徒府。 路經太廟,後停輿慟哭,哀感路人。 玄聞而怒曰:「天下禪代常理,何預何氏女子事耶!」乃降後為零陵縣君,與安帝俱西,至巴陵。 及劉裕建義,殷仲文奉後還京都,下令曰:「戎車屢警,黎元阻饑。 而饍禦豐靡,豈與百姓同其儉約。 減損供給,勿令游過。 」後時以遠還,欲奉拜陵廟。 有司以寇難未平,奏停。 元興三年崩,年六十六,在位凡四十八年。 哀靖王皇后,諱穆之,太原晉陽人也。 司徒左長史濛之女也。 後初為琅邪王妃。 哀帝即位,立為皇后,追贈母爰氏為安國鄉君。 後在位三年,無子。 興寧二年崩。 第212頁完,請繼續下一頁。喜歡 寫心網 writesprite.com 作品,請記得按讚、收藏及分享
音調
速度
音量
語言
《晉書 上》
第212頁