來諭「辭受取予,雖關行檢,看來亦小」。 此言最害事。 辭受取與,元關心術,本無大小。 以此當天來事看,即堯、舜事業,亦是浮雲過目。 若率吾真心而行,即一介不取與,亦是大道,非小事業,而大一介也,此心無物可尚故也。 (《答戚南玄》) 學須靜中入手,然亦未可偏向此中躲閃過,凡難處與不欲之念,皆須察問從何來。 若此間有承當不起,便是畏火之金,必是銅鉛錫鐵攙和,不得回互姑容,任其暫時雲爾也。 除此無下手誅責處,平日卻只是陪奉一種清閒自在,終非有根之樹,冒雪披風,干柯折矣。 (《與王有訓》) 大抵功夫未下手,即不知自己何病。 又事未涉境,即病亦未甚害事。 稍涉人事,乃知為病,又未知去病之方。 蓋方任己,便欲回互,有回互則病乃是痛心處,豈肯割去?譬之浮躁,起於快意,有快意為之根,則浮躁之標末自現,欲去標末,當去其根。 其根為吾之所回互,安能克哉?此其所以難也。 (《答王西石》) 千古病痛,在入處防閒,到既入後,濯洗縱放,終非根論。 周子無慾,程子定性,皆率指此。 置身千仞,則坎蛙穴螺爭競,豈特不足以當吾一視;着腳泥淖,得片瓦拳石,皆性命視之,此根論大抵象也。 到此識見既別,卻犯手入場,皆吾遊刃,老叟與群兒調戲,終不成憂其攪溷吾心。 但防閒入處,非有高睨宇宙,狠斷俗情,未可容易承當也。 (《答尹洞山》) 此中更不論如何,只血氣肯由心志,稍定貼己是有頭緒,不然是心逐氣走,非氣從心定也。 (《與王有訓》) 欲之有無,獨知之地,隨發隨覺,顧未有主靜之功以察之耳。 誠察之固有,不待乎外者,而凡考古證今,親師取友,皆所以為寡慾之事。 不然今之博文者有矣,其不救於私妄之恣肆者何歟?故嘗以為欲希聖,必自無慾始,求無慾,必自靜始。 (《答高白坪》) 某所嘗着力者,以無慾為主。 辨欲之有無,以當下此心微微覺處為主,此覺處甚微,非志切與氣定,即不自見。 (《答李二守》) 立行是孔門第一義,今之言不睹不聞者,亦是欲立行至精密處,非有二義也。 凡事狀之萌,有作有止,而吾心之知,無斷無續。 即事狀而應之,不涉放肆,可謂有依據矣,安知不入安排理道與打貼世情彌逢人意乎?即使無是數者,事已作何歸宿,此不謂虛過日月者哉?又況處事原屬此心,心有時而不存,即事亦有時而不謹,所謹者在人之可聞耳。 因見聞而後有着力,此之謂為人,非君子反求諸己之學也。 故戒慎於不睹不聞者,乃全吾忠實之本然,而不睹不聞即吾心之常知處。 自其常知,不可以形求者,謂之不睹;自其常知,不可以言顯者,謂之不聞,固非窈冥之狀也。 吾心之知,無時無息,即所謂事狀之萌,應亦無時不有。 若諸念皆泯, 然中存,亦即吾之一事。 此處不令他意攙和,即是必有事焉,又何茫蕩之足慮哉!(《答劉月川》) 《識仁篇》卻在識得仁體上提得極重,下雲與物同體,則是己私分毫攙和不得。 己私不入,方為識得仁體,如此卻只是誠敬守之。 中庸者,是此仁體,現在平實,不容加損,非調停其間而謂之中也。 急迫求之,總成私意;調停其間,亦難依據。 惟有己私不入,始於天命之性,方能覿體。 蓋不入己私,處處皆屬天然之則故也。 然此私意不入,何緣直與分解?何緣不少干涉?何緣斷絶?何緣泯忘?既非意氣可能承當,亦非言說便得通曉,此是吾人生死路頭,非別有巧法,日漸月摩,令彼消退,可以幾及也。 (《答張浮峰》) 欲根不斷,常在世情上立腳,未是脫離得盡。 如此根器,縱十分斂實,亦只是有此意思,非歸根也。 (《與謝子貞》) 來教云:「良知非知覺之謂,然舍知覺無良知;良知即是主宰,而主宰淵寂,原無一物。 」兄之精義,盡在於此。 夫謂知覺即主宰,主宰即又淵寂,則是能淵寂亦即能主宰,能主宰亦即自能知覺矣,又何患於內外之二哉?今之不能主宰者,果知覺紛擾故耶?亦執着淵寂耶?其不淵寂者,非以知覺紛擾故耶?其果識淵寂者,可復容執着耶?自弟受病言之,全在知覺,則所以救其病者,舍淵寂無消除法矣。 夫本體與功夫,固當合一,原頭與見在,終難盡同。 弟平日持原頭本體之見解,遂一任知覺之流行,而於見在功夫之持行,不識淵寂之歸宿,是以終身轉換,卒無所成。 兄謂弟「落在着到管帶」,弟實有之。 在弟之意,以為但恐未識淵寂耳。 若真識得,愈加着到,愈無執着,愈加照管,愈無掛帶。 既曰「原無一物」矣,又何患執着之有無?可忘而忘,不待存而存,此是入悟語。 然識得此處,即屬平常,不識得此處,即是弄玩精魄。 去無可忘而忘,以其未嘗有存也。 不待存而存,以其未嘗有忘也。 無存無忘,此乃淵寂之極,正《莊子》「橫心所念,無非利害之境」。 然彼則自不念利害,始自有次第矣。 夫功夫與至極處,未可並論,何也?操存舍亡,夫子固已言之,非吾輩可以頃刻嘗試,遂自謂已得也。 今之解良知者曰;「知無不良者也,欲致良知,即不可少有加於良知之外。 」此其為說,亦何嘗不為精義,但不知幾微 忽之際,便落見解。 第118頁完,請繼續下一頁。喜歡 寫心網 writesprite.com 作品,請記得按讚、收藏及分享
音調
速度
音量
語言
《明儒學案》
第118頁