○人以相類而誤《墨子》:「文王舉閎夭、泰顛于網之中,授之政而西土服。 」于傳未有此事,必大公之誤也。 《呂氏春秋》:「箕子窮於商,范蠡流乎江。 」范蠡未嘗流江,必伍員之誤也。 《史記》:「孫叔敖三得相而不喜,三去相而不悔。 」孫叔敖未聞去相,必令尹子文之誤也。 《淮南子》:「吳起、張儀車裂支解。 」張儀未嘗車裂,必蘇秦之誤也。 《易林》:「貞良得願,微子解囚。 」微子未嘗被囚,必箕子之誤也。 晉潘岳《大宰魯武公誄》:「秦亡蹇叔,舂者不相。 」蹇叔之亡不見于書,必百里奚之誤也。 後魏穆子容《大公呂望碑》文:「大魏東苞褐石,西跨流沙,南極班超之柱,北窮竇憲之志。 」班超未嘗南征,必馬援之誤也。 後周瘐信《擬詠懷詩》:「鱗窮季氏,虎振周王圈。 」季氏未嘗獲麟,必叔孫之誤也。 《晉書‧夏統傳》:「子路見夏南,憤慧而忄亢愾。 」子路未嘗見夏南,蓋衛南子之誤。 ○傳記不考世代張衡言:《春秋元命包》有公輸班與墨翟事,見戰國,非春秋時。 又言別有益州,益州之置在於漢世,以證圖讖為後人偽作。 今按傳記之文若此者甚多。 《管子》稱三晉之君,其時未有三晉。 《輕重篇》稱魯、梁、秦、趙,其時未有梁、趙。 稱代王,其時未有代王。 《國語》:「句踐之伯,陳、蔡之君,皆人朝」,其時有蔡無陳。 《說苑》:「句踐聘魏」,其時未有魏。 又言仲尼見梁君,孟簡于相梁,其時未有梁,魯亦無孟簡子。 又言韓武子出田,欒懷子止之,韓氏無武子。 又言楚莊王以椒舉為上客,椒舉事靈王,非莊王。 《呂氏春秋》:「晉文公師咎犯、隨會。 」隨會不與文公、咎犯同時。 「趙襄子攻翟,一朝而兩城下,有憂色,孔子賢之。 」趙襄子為晉卿,時孔子已卒。 「顏闔見魯莊公」,顏閻,穆公時人,去莊公十一世。 《史記‧孔子世家》:「使從者為寧武子臣于衛」,孔子時寧氏己滅。 《扁鵲傳》:「虢君出見扁鵲于中闕」,其時虢亡已久。 《龜傳》:「宋元王」,未有元公,無元王。 《莊子》:「見魯哀公」,而其書有魏惠王、趙文王,魯哀公去趙文王一百七十歲。 《韓非子》:「扁鵲見蔡桓侯」,桓侯與魯桓公同時,相去幾二百歲。 《越絶書》:「晉鄭王」,晉、鄭未嘗稱王。 又言「孔子奉雅琴見越王」,越滅吳,孔子已卒。 《列子》:「晏平仲問養生於管夷吾」,《鹽鐵論》「季桓子聽政,柳下惠忽然不見」;又言「臧文仲治魯,勝其盜而自矜,子貢非之」,平仲去管子、季桓子去柳下惠、子貢去臧文仲各百餘歲。 《韓詩外傳》:「孟嘗君請學于閔子」,閔子、孟嘗君相去幾二百歲,冉有對魯哀公言:「姚賈,監門子。 」姚賈,秦始皇時人,相去二百餘歲。 ●卷二十六 ○史記通鑒兵事秦楚之際,兵所出入之途,曲折變化,唯太史公序之如指掌。 以山川郡國不易明,故曰東曰西日南日北,一言之下,而形勢瞭然。 以關塞江河為一方界限,故于項羽,則曰「梁乃以八千人渡江而西」,曰「羽乃悉引兵渡河」,曰「羽將諸侯兵三十餘萬,行略地至河南」,曰「羽渡淮」,日「羽遂引東欲渡烏江」;于高帝則曰:「出成皋玉門北渡河」,曰「引兵渡河,復取成皋」。 蓋自古史書兵事地形之詳,未有過此者。 太史公胸中固有一天下大勢,非後代書生之所能幾也。 司馬溫公《通鑒》承左氏而作,其中所載兵法甚詳,凡亡國之臣、盜賊之佐,苟有一策亦具錄之。 朱子《綱目》大半削去,似未達溫公之意。 ○史記於序事中寓論斷古人作史,有不待論斷,而于序事之中即見其指者,惟太史公能之。 《平準書》未載卜式語,《王翦傳》未載客語,《荊軻傳》未載魯句踐語,《晁錯傳》未載鄧公與景帝語,《武安侯田傳》未載武帝語,皆史家于序事中寓論斷法也,後人知此法者鮮矣,惟班孟堅間一有之,如《霍光傳》載任宣與霍禹語,見光多作威福;《黃霸傳》載張敞奏見祥瑞,多不以實,通傳皆褒,獨此寓貶,可謂得太史公之法者矣。 ○史記《史記‧秦始皇本紀》末云:「宣公初志潤月。 」然則宣公以前皆無潤,每三十年多一年,與諸國之史皆不合矣,則秦之所用者何正邪? 子長作《史記》,在武帝太初中。 《高祖功臣年表》平陽侯下云:「元鼎三年,今侯宗元年。 」今侯者,作《史記》時見為侯也。 下又云:「征和二年,侯宗坐太子死,國除。 」則後人所續也。 卷中書征和者二,後元者一。 《惠景問候者年表》書征和者一,後元者三。 《建元以來侯者年表》書征和者二。 《漢興將相年表》有天漢、太始、征和、後元以至昭、宣、元、成諸號,曆書亦同。 《楚元王世家》書地節二年;《齊悼惠王世家》書建始三年者二;《曹相國世家》書征和二年;《賈誼傳》賈嘉至孝昭時列為九卿;《田叔傳》、《匈奴傳》、《衛將軍傳》未有戾太子及巫蠱事;《司馬相如傳》讚揚雄,以為靡麗之賦,勸百而諷一,皆後人所續也。 《河渠書》東海引鉅定,《漢書‧溝恤志》因之,「東海」疑是「北海」之誤,按《地理志》齊郡縣十二,其五曰矩定,下云:「馬車讀水首受鉅定,東北至琅槐入海。 」又千乘郡博昌下云:「博水東北至矩定人馬車瀆。 」而《孝武紀》曰:「征和四年春正月,行幸東菜,臨大海。 三月,上耕于鉅定,還幸泰山,修封。 」計其道里亦當在齊,去東海遠矣。 第207頁完,請繼續下一頁。喜歡 寫心網 writesprite.com 作品,請記得按讚、收藏及分享
音調
速度
音量
語言
《日知錄》
第207頁