○巫咸古之聖人或上而為君,或下而為相,其知周乎萬物而道濟天下,固非後人之所能測也,而傳者猥以一節概之。 黃帝,古聖人也,而後人以為醫師。 伯益,古賢臣也,而世有百蟲將軍之號。 以彼事蹟章章在經籍者,且猶如此,若乃堯之臣名羿,而有窮之君亦名弄;堯之典樂名夔,而木石之怪亦為夔;湯居亳,而亳戎之國亦名湯。 夫苟以其名而疑之,則道德之用微而謬悠之說作。 若巫咸者,可異焉。 《書‧君篇》:「在大戊,時則有若伊陡臣扈,格于上帝。 巫咸義王家。 在祖乙,時則有若巫賢。 」《書序》:「伊陟相太戊,毫有祥,桑共生於朝,伊涉贊于巫咸,作《咸義》四篇。 」孔安國傳曰:「巫咸,臣名。 」馬融曰:「巫,男巫也,名咸,殷之巫也。 」孔穎達正義曰:「《君》傳曰:「巫氏也。 當以巫為氏,名咸。 」鄭玄云:「巫咸謂之巫官。 」按《君》,咸子巫賢,父子併為大臣,必不世作巫官,故孔言巫氏是也。 則巫咸之為商賢相明矣。 《史記》正義謂,巫咸及子賢家皆在蘇州常熟縣西海隅山上,蓋二子本吳人云。 《越絶書》云:「虞山者,巫咸所出也。 」是未可知。 而後之言天官者宗焉,言卜筮者宗焉,言巫鬼者宗焉。 言天官則《史記‧天官書》所云:「昔之傳天數者,高辛之前重黎,于唐虞羲和,有夏昆吾,殷商巫咸」者也。 言卜筮則《呂氏春秋》所謂:「巫彭作醫,巫咸作筮」者也。 言巫鬼則《莊子》所云:「巫咸詔曰:『來!』」《楚辭‧離騷》所云:「巫咸將夕降兮,懷椒糈而要之。 」《史記‧封禪書》所云:「巫咸之興自此始。 」許氏《說文》所云:「巫咸初作巫。 」又其死而為神,則秦《詛楚文》所云:「不顯大神巫咸」者也。 而又或以巫成為黃帝時人,《歸藏》言:「黃神將戰,籃于巫咸」是也。 以為帝堯時人,郭璞《巫咸山賦》序言:「巫咸以鴻術為帝堯醫」是也。 以為春秋時人,《莊子》言「鄭有神巫曰季咸」,《列子》言「神巫季咸,自齊來處于鄭」是也。 至《山海經‧海外西經》言:「巫咸國在女丑北,右手操青蛇,左手操赤蛇,在登葆山,群巫所從上下」也。 大荒西經言大荒之中有山,名曰豐沮玉門,日月所人,有靈山巫咸,巫即、巫分、巫彭、巫姑、巫真、巫禮、巫抵、巫謝、巫羅十巫,從此升降,百藥爰在。 」《淮南子‧地形訓》:「言軒轅丘在西方,巫咸在其北方。 」則益荒誕不可稽,而知古賢之名,為後人所假托者多矣。 ○河伯《竹書》:「帝芬十六年,雒伯用與河伯馮夷鬥。 」「帝泄十六年,殷侯微,以河伯之師伐有易,殺其君綿臣。 」是河伯者國居河上而命之為伯,如文上之為西伯。 而馮夷者,其名爾。 《楚辭‧九歌》以河伯次東君之後,則以河伯為神,《天問》:「胡弄射夫河伯而妻彼雒嬪?」王逸章句以「射」為「實」,以「妻」為「夢」。 其解《遠遊》:「令海若,舞馮夷。 」則曰:「馮夷,水仙人也,」是河伯、馮夷皆水神矣。 《穆天子傳》:「至于陽紆之山,河伯、無夷之所都居。 」《山海經》:「極之淵,深三百仞,惟冰夷恆都焉。 冰夷人面,乘兩龍。 」郭璞註:「冰夷,馮夷也,即河伯也。 」,《莊子》:「馮夷得之,以游大川。 」司馬彪注引《清泠傳》曰:「馮夷,華陰潼鄉堤首裡人也,服八石,得道為水仙,是為河伯。 」是以馮夷死而為神,其說怪矣。 《龍魚河圖》曰:「河伯姓呂,名公子;夫人姓馮,名夷。 」以馮夷為河伯之妻,更怪。 《楚辭‧九歌》有河伯而馮夷屬海若之下,亦若以為兩人。 大抵所傳各異。 而謂河神有夫人者,亦秦人以君主妻河,鄴巫為河伯娶婦之類耳。 《淮南子》:「馮夷、大丙之禦」註:「二人古之得道能禦陰陽者。 」 《魏書人高句麗先祖朱蒙,朱蒙母河伯女,為夫餘王妻,朱蒙自稱為河伯外孫。 則河伯又有女、有外孫矣。 《真浩》載:「有一人,旦旦詣河邊,拜河水。 如此十年,河侯、河伯遂與相見,予白壁十雙,教以水行不溺法。 」注曰:「河侯,河伯,故當是兩神邪?」 第202頁完,請繼續下一頁。喜歡 寫心網 writesprite.com 作品,請記得按讚、收藏及分享
音調
速度
音量
語言
《日知錄》
第202頁