所著書,自《群經平議》《經說》而下,有《易穹通變化論》,《周易互體徵》,《卦氣直日考》,《卦氣續考書說》,《生霸死霸考》,《九族考》,《時說》,《荀子詩說》,《詩名物證古》,《讀韓詩外傳》,《士昏禮》,《對席圖》,《禮記鄭讀考》,《禮記異文箋》,《鄭康成駁正三禮考》,《玉珮考》,《左傳古本分年考》,《春秋歲星考》,《七十二候考》,《論語鄭義考》,《何劭公論語義》,《續論語》,《駢枝兒苫》,《錄讀漢碑》。 自《諸子平議》而下,有《讀書余錄》,《讀山海經》,《讀吳越春秋》,《讀越絶書》,《孟子高氏學》,《讀文子》,《讀公孫龍子》,《讀冠子》,《讀鹽鐵論》,《讀潛夫論》,《讀論衡》,《讀中論》,《讀抱撲子》,《讀文中子》,《讀楚辭》,如別錄,其他筆語甚眾,然非其至也。 年八十六,光緒三十三年卒。 贊曰:浙江樸學,晚至則四明金華之術之昌,自先生賓附者,有黃以周孫詒讓,是先漢師說,已陵夷矣。 浙猶彀張不弛,愈繕不逮。 一世新學蠕生滅,我聖文粲而不蟬,非一隅之憂也。 ○瑞安孫先生傷辭 炳麟始交平陽宋恕,平子。 平子者,與瑞安孫先生為姻,因是通於先生。 當是時,吳越間學者,有先師德清俞君,及定海黃以周元同,與先生三,皆治樸學,承休寧戴氏之術,為白衣宗。 先生名最隱,言故訓審慎過二師。 著《周禮正義》,《墨子閒詁》,《古籀拾遺》,《經移》,《札移》如目錄,而平子疏通知遠學,兼內外治釋典,喜《寶積經》。 炳麟少治經,交平子,始知佛臧。 平子麻衣垢面,五六月著綿鞋。 疾趣世之士如仇讎,外恭謹恂恂如鄙人,誇者多舉平子為笑,平子無慍色。 及與人言學術,剛梭四注,談者皆披靡。 炳麟以先生學術問平子,平子勿深喜,然不能非。 間也會南海康有為作《新學偽經考》,詆古文為劉歆偽書。 炳麟素治《左氏春秋》,聞先生治《周官》,皆劉氏學,駁《偽經考》數十事未就,請于先生。 先生曰:是當嘩世三數年。 荀卿有言:狂生者不胥時而落,安用辯難,其以自熏勞也。 頃之康有為敗,其學亦絶。 然輕者多摭三統三世為名高,往往喜讖緯誣典籍成事,外與進化之說相應,不自知回。 始疑六藝卒班固范曄所錄,亦以為罔。 先生節族愈陔,不與世推移。 炳麟著《書》未就,以其草稿問于先生,方自擬仲長統。 先生曰:淮南鴻烈之嗣也,何有于仲長氏?然炳麟始終未嘗見先生顏色,欲道海抵溫州,履先生門下,時文網密不可。 平子以白先生,先生笑,且曰:吾雖無長德,中正之官,取決於膽,猶勝諸薦紳懦畏事者,自有館舍可止宿也。 其後傾側擾攘陛之中,播遷江海間,久不得先生音問。 平子亦荒忽不可得蹤跡。 問浙中諸少年,曰:先生亦幾及禍焉。 懷保善類自若,學者介以為重。 平子雖周謹,顧內摯深,與人言輒雲皇帝聖明。 今且用滿洲文署其詩。 炳麟素知平子性奇傀而畏禍,以此自蓋,非有媚胡及用世意。 談意微中,亦ФФ見鋒刃。 世無知平子者,遂令朱張陽狂,示親昵于裔夷,冀脫禍難。 雖少戇,要之世人負平子深矣。 其言內典,始治《寶積經》,最後乃一意治《瑜伽》。 炳麟自被系,專修無著世親之說。 比出獄,世無應者,聞平子治《瑜伽》,竊自喜,以為梵方之學,知微者莫如平子,視天台華嚴諸家深遠。 稽古之事,世無逾先生。 《墨經》廢千載,本隱之顯足以自名其家。 推跡古籀,眇合六書,不為穿鑿莊述,祖龔自珍,不足當牧圉。 然文士多病先生破碎。 抑求是者,固無章采,文理密察,足以有別,宜與文士不相容受。 世雖得運等百輩,徒華辭破道,于樸學無補益。 定海黃君既前卒,屬先師又不幸。 姬漢典柯,不絶如綫,賴先生任持之。 函雅故通古今,冠帶之民千四百州縣,獨有一介,而新學又不與先生次比,獨倡無異,與古先民之遺文,其將墜地。 今先生得上壽,庶有達者,繼其遺緒,令民志無攜貳,中夏猶可興也。 昨歲炳麟次《新方言》三百七十事,上之先生,以為樂操士風,民不忘本,質之子云雅讓,而不惑,百世以俟知言之選。 而無鋤吾,庶幾國學可興,種姓可復。 先生視《新方言》以為精審,賜之《周禮正義》,且具疏古文奇字以告。 八月發書,比今歲五月始達江戶,將以旬月抽讀《正義》,且以書報,先生遂捐館會。 焉知旬日所以詔炳麟者,今遂為末命也。 乃者先生不以炳麟寡昧,有所嚳敕,自茲其絶。 先生被炳麟書,自言作《名原》七篇,今亦不可得受讀。 國亡典刑,炳麟喪其師資,且聞平子亦蟄處不與世耦,生死未可知。 內之頡籀儒墨之文,外之玄續義淨之術,湊于一身,世道交喪,求良友且不得一二。 學術既亡,華實薨剝,而中國亦將殄絶矣。 嗚呼哀哉!辭曰: 四維喪,國滅亡;頽棟樑,民安鄉。 生不遭堯與舜讓,湯湯大海不可望,靈尚安留吟青黃。 ○孫詒讓傳 第434頁完,請繼續下一頁。喜歡 寫心網 writesprite.com 作品,請記得按讚、收藏及分享
音調
速度
音量
語言
《晚清文選》
第434頁