然漢學如馬鄭,無不從《序》者,而序有失焉。 故漢學之失,有因《序》而為誣者矣。 君曰:在家,不知在家者退老也。 此周公留召公在國以知事,據經而明也。 《序》曰:召公為王,周公為師,相成王為左右,召公不說,周公作《君》謂之不誣不可也。 而馬鄭皆從之。 不有蔡傳,不使周召元老終古皆疑乎?《康誥》之首,蘇氏謂《雒誥》脫簡者,是也。 經曰:作新大邑于東國雒,又曰:乃洪大誥治,其為《雒誥》之首可知也。 序者不察,而以為成王封康叔之書,失之者大矣。 《康誥》稱王若曰,孟侯,朕其弟。 蓋康叔武王之弟,此武王封康叔而誥之也。 康叔監諸侯,故曰:孟侯。 康叔于成王,叔父也,非弟也。 謂周公以成王命誥之,則既為成王之言,何又以弟稱之?蔡氏所由辯《序》也不辯乎此,亂賊托焉。 漢王莽說之曰:此周公居攝稱王之文也,何其誣之甚也。 以《左傳》稽之,楚子革言分物之由曰:晉及魯衛,王母弟也。 祝佗言康叔分物,命以《康誥》,則封于殷虛。 且參周公唐叔而言曰:三者皆叔也。 蓋叔者母弟之稱也。 魯衛武王母弟,晉成王母弟也。 夫以衛為王母弟,分物以封,則武王封之也。 若成王封之,則曰王叔父也,非王母弟也,非叔也。 故佗之言曰:昔武王克商,成王定之,選建明德,以藩屏周。 其必自武王而及成王者,蓋有由也。 古之稱王,天子也,非後世所謂諸侯王也。 《大誥》稱王若曰猷,此周公奉成王命而東征也。 鄭氏曰:王周公也,周公居攝,命大事則權稱王也。 嗚呼!周公為臣,可居攝王位而權稱王哉!王莽擬《大誥》,為攝皇帝若曰之文,胡為乎鄭不戒于莽賊也?夫君幼而臣攝政則可,攝位稱王則不可,《春秋》所以不書隱公之攝位也。 周公攝政,非攝位也,鄭釋《大誥》之誣,因《康誥》序為之也。 今江氏王氏孫氏,于此皆從鄭焉,非執漢學之失而不辯邪? 凡若此者,皆三誣之宜去者也。 故必去其三誣,則孔子所謂書教者宜明也。 書教宜明,則孔子所謂其國教者宜明也。 禮朱子之意,求漢學之是,以明孔子之書,辯《序》而察之,使偽古文不得托于《序》也,其可乎?《禮》之為《記》,雖猶有失。 然記者,初非偽經也。 揚雄擬經,《漢》《史》猶以《春秋》誅僭王者誅之,況乎其偽經也?今偽古文,雖不得偽者之主名,亦以《春秋》誅不得名之賊誅之而已矣。 偽者或襲《尚書》逸文而竄之,其他百家,亦雜采焉。 彼詢偽而不去者,豈不以懼遺所襲之義,遂忘所竄之非義歟!今萃逸文而明之,則其義之襲逸文者,皆存乎其間,而于彼何所遺也。 其雜采而義者,于所襲百家之書而明之,則其義亦豈遺乎?夫偽者雖所襲之義,而既在偽古文也,則皆失其浩然之氣者,何也?孟子曰:是集義所生者,非義襲而取之也,行有不慊於心,則餒矣。 今有法物而盜竊焉,好古者欲觀法物,與其從盜之家而觀之,則法物雜乎盜物,而為之不尊也。 奚若執盜誅之,而還法物于其主,乃從其主之家而觀之,然後見法物皆煥然如初也。 高宗純皇帝定四庫書,凡辯偽古文者,無不採錄。 蓋以經義者蓋世之公義,將以俟後之考之者也。 夫孔子以書教知其國教者,于何為而觀其深也乎?《大傳》稱孔子謂顏淵曰:《堯典》可以觀美,《禹貢》可以觀事,《皋陶謨》可以觀治,《鴻範》可以觀度,六《誓》可以觀義,五《誥》可以觀仁,《甫刑》可以觀誠。 蓋七觀,皆觀國之光也,其餘則可以推矣。 《鴻範》者,通皇極于四海者也。 紀天之數,而無不征之於人,非人無以立政,非政無以用數也。 故八政八曰師。 師者兵也,無兵則諸政必亂,食貨皆可奪,而四海之賓者將不賓矣。 兵居八政之終,非以為可後也,所以成諸政之終也。 雖然,兵不可後,而徒言兵不可也。 立政者能官人以立政,其兵遂強也。 謀忄僉人之面,則政不立而兵不強,用吉士之心,則政必立而兵必強。 故《立政》曰:其克詰爾戎兵,以陟禹之跡,方行天下,至于海表,罔有不服。 言能官人以立政者,其兵能若此也。 此非《堯典》之柔遠能邇者乎?《皋陶謨》,以知人而安民,莫安於此矣。 顧命之訓,其言柔遠能邇也,曰張皇六師。 其言昔君文武也,曰:則亦有熊羆之士,不二心之臣,保王家,皆此意也。 文侯之命,苟不徒曰:其歸視爾師。 而平王與文侯謀六師而立政也。 東周豈不可復興哉?由是推之,《書》教所以系于其國也。 故釋《書》者不可不慎也。 《史記》言成王誅武庚,乃命微子代殷後,奉其先祀。 蓋微子去之,卒得之為客而封宋也。 則《史記》謂武王克殷,微子持祭器,造軍門,面縛膝行而前者,非所以教孝也。 《大傳》言武王釋箕子之囚,箕子走之朝鮮,武王因以封之,蓋箕子未嘗受封也。 所謂我罔為臣仆也。 雖在朝鮮,終身稱箕子焉爾。 箕子者故商之封也,則《大傳》言箕子受封,以臣禮朝周者,非所以教忠也。 此一人之說,且古說也,猶得失半之,不皆古義也。 則擇群言者可不慎乎?凡說經者,雖添文以明經義,而于經實無添文。 孟子稱孔子釋民之詩,今可考也。 《金》曰:王亦未敢誚公,蓋示天下以成王之明,足以為教也。 鄭以欲誚未敢釋之,欲之為言,于經病添文也。 經無慾誚之文,而鄭添之,則成王不疑周公之心,無以白於天下矣。 第372頁完,請繼續下一頁。喜歡 寫心網 writesprite.com 作品,請記得按讚、收藏及分享
音調
速度
音量
語言
《晚清文選》
第372頁