薇庵王先生,天性孝友,仆與游處二十餘年。 其夫人躬被兄嫂摧殘,先生處之夷然,視兄嫂加篤。 仆窺察其意,咸出至誠。 因愈加推重。 先生亦蓄我如季弟。 學問一事,匡獎尤力。 先生既死,遺其子女二人。 仆私誓將獨任其婚嫁。 僥倖不負死友之諾。 其子元龍,依仆十年,已入邑庠,頗以詩筆驚其長老。 距薇庵死之數歲,林述庵亦被疫死於烏麓道院,仆奔哭弔之。 舉族咸以幼子阿狀為托。 仆亦如昔之所以處元龍者處之。 亦將十年。 阿狀入庠,與元龍同。 其詩筆雄警,不如元龍之遒峭。 仆時時告以詩不足為,當求有用之學,造儒者之道。 仆之所以為此者,爾時實未計其力之能至與否。 即彼二君審仆貧薄,亦未料仆之為能教養其子也。 仆之為教為養,併為元龍娶婦,殆天幸使然。 亦二子志趣不忍忘其死父,始至于此。 究皆五倫中之常事。 仆習知其故,不敢自奇。 而足下為仆奇之,何也? 且仆尤有懼者,設彼二子驕荒敗德,與仆為難,則仆亦不過太息流涕,委諸氣數而已。 此外尚有何術?推之中興勛臣,力造區夏,苟無天人合德,亦未必遽成絶大勛業。 故君子任事,能歸功于天,不惟無禍,亦以養德。 矧仆纖介之善,尤何足雲!足下重我愛我,遂有逾量之譽。 故不敢不辨。 暑盛,伏維珍衛不備。 ○贈伍昭太守序 世士之出民畝而第甲科,為之上者,必詔之曰:堅而操,遂而學,去仕也不遠矣。 久之,榮于時階進于顯密之途,則非循銓資,托引援,未有逾次超秩,用才地以自進者也。 西學既入中國,士之獲資遣而求業于西者,業成而歸。 為之上者又必詔之曰:堅而操,遂而學,去仕也不遠矣。 久之,中館伴持節之選,及與彼人爭歲幣,定盟約,則非循銓資,托援引,未有逾次超秩,用才地以自進者也。 嗟夫,嗟夫!太平之常軌,襲之以求祛時屯,此吾友昭伍君之恆不遇歟?伍君強濟博辯,于西學匪所不窺,而尤精於律憲交涉之學。 初講藝析津,已而伏處江介三年,與朝貴莫相聞知。 庚子,兵禍發於畿輔,國家再寧。 持變法之說者,朝野上下,厥聲洶洶。 時甚宜于伍君矣。 顧觀伍君方敝裘于于,縱情詼謔,窮搜鷄碑雀錄之細,廩為談資。 殆絶口不言西學焉。 夫用甲科以圖仕,雖不能鬥進于資格之軌轍,伏而俟之,猶有遇焉。 若西學者,固莫利於貴要之耳目矣,而君又托詼謔以自隱。 然則,將聽乎訁堯訁堯者亂西學之真,創立祖說,為國凶蠹,令有位者用為西學之詬病?此又不得謂非伍君之責也。 天下惟事非所習,必仰其人而修,與待其人而反,苛也。 今伍君為學,率整而趣端。 整則灼于知亂,端則勇于振違。 聞侍郎某君將待君以立教於京師。 此伍君得暢其所學之時也。 矧吾又昵伍君。 天下安有昵其人而猶吝其言者耶?故本其所見者,豫進規于伍君。 ○林迪臣太守孤山補梅記 孤山實居西湖之陰。 東南面葛嶺,水縈之若帶焉。 余嘗放舟入錦帶橋,周孤山以出西泠。 萬樹積綠,隱隱見微徑。 雖斜日掩映,恆蒼然若滴。 蓋嵐氣蒸變而成為此狀也。 余三至杭,謁處士公墓,無慮百數。 而有典史公為之配。 自以為孤山之勝,惟吾林氏得以專之。 今守杭者為同郡迪臣先生,又吾林氏者也。 先生治杭得其政,養士得其教,為匹夫匹婦存其利,而先生猶以為曠職而亡功。 居則ㄡ然若思,廢然若忘。 而特喜吾處士公能逃名盛世,不以吏職自污。 因補梅百株于孤山之麓。 既而嘆曰:「今日豈吾遊觀之時哉!顧吾處士隱於是,而吾又宦茲土,蒔梅適以修家之故事。 若數年之後,樵蘇及之,彼杭人又烏知有太守梅者?」余曰:先生之言,處士之心也。 方處士公種梅豢鶴,結廬于茲山,且不有妻子之累,豈復圖名。 而今之稱處士者若昨日。 是故為名而隱,號日充隱,即為名而官,亦決非能官者也。 先生守杭三年,政平人和,而蕭然恆若無與,豈區區垂意于一梅!吾政恐後人之見梅者,轉以思先生之政於無窮也。 而先生又焉逃其名?光緒己亥三月,既為圖以歸先生,併為之記。 亦所以識吾林氏之祥也。 ○大學堂師範畢業生紀別圖記 光緒三十三年正月,京師大學堂師範生五年畢業,將告歸。 其留者曰新師範生,曰豫備科生,則大戚,以為離其群。 約日集行者列廣庭,區新舊為曹,尊行者為客,留者為主,三揖。 主人讀頌詞祝客。 客亦具答詞報主人。 禮成,序登廣堂,列具Я,主客分曹而坐。 今尚書右丞嶺南李公,浙西張公,北平袁公,湖北錢公,常州汪公及紓,則位於主客間,若儐價然。 堂設高座,主人揖右丞登座為詞,勵勉行者。 於是以次酬答。 張公獨謂必以圖紀其事。 曰:紓可。 紓樂吾黨之盛集。 雖不工于畫,然亦無敢陳謝。 圖成,併為之記。 曰: 第355頁完,請繼續下一頁。喜歡 寫心網 writesprite.com 作品,請記得按讚、收藏及分享
音調
速度
音量
語言
《晚清文選》
第355頁