戊戍庚子,變亂迭興,新黨舊黨之爭,衍為南北,支離變幻,漸可究詰。 斷以一言,則均之有詬詈而無商量,有意氣而無條理。 今識微之士,或以為當修往聖之舊,采列強之新,固已。 然不斟酌中國今日弊政之標本,與夫民之風俗,士大夫之性情,以權因革損益之宜,第輕重緩急之序,則意行百里,而阻于五十。 何如日二三十里者之不至于阻而猶可達也。 況夫道平而軌順之,將不止於百里也。 古今中外政治之言百家,梅生既舉明職任人之要旨矣。 子培蟄先,復厘其綱領。 其言固天下之公言也。 今本朝廷除舊更新之諭,權因革省並之宜,約分三端,以歸一致。 有必先更新而後舊可滌者,有必先除舊而後新可行者,有新舊相參為用者。 仍依六典,類分條舉。 凡吏部之事十 一置議政院。 日本明治初,維新之始,置公議所,旋廢。 置集議院後設元老院。 凡制定新法,改正舊章,上有所建,交議院行。 下有所陳,由議院達。 故下無不通之情,上無不行之法。 今聞西安已仿置公所,督催各省新政條陳,其意甚善。 但新舊之際,固貴有改弦調瑟之方,尤不可忘納約自牖之誡。 況因時審勢,通變化裁,經緯萬端,國是所繫。 宜合京外四五大臣領之。 此四五大臣者,予以自闢議員之權,慎選通才,集思廣益,分別輕重緩急,采輯古今中外政法之切于濟變者,釐定章程,分別付行法司法之官,次第舉行,隨時斟酌損益,不必專事督促,復蹈操切之轍。 一設課吏館。 立法之地,以治人生治法,行法之地,以治法生治人。 今議法而鰓鰓患人才之不足用,過計也。 然遂如往者之不擇人而畀,在京則尚書侍郎,六部任調,在外則戶禮刑工,一縣兼司,則亦虛名而無實。 議者謂政事本於人才,人才本於學堂,學堂無專家,故人才無專長,信已。 然科舉將更,學堂未興之際,又不可停政而待人也。 惟有設課吏館一法。 先取中國《文獻通考》、《續通考》、《皇朝通考》、《皇清奏議》、《經世文編》,及已譯各國政書,分門別類,令在京之翰林院,國子監六部司員,在外之候補道以下,各占一門,呈明願學,內由堂官,外由督撫,每門各派一長,月一課之。 課以章程,不以議論,籍其等第,與其原卷,存之以待取用。 其未譯之各國政治,文學,史法,經濟學,倫理學,博物學,教育農工商業諸史,與夫日本法科,理科,文科,工科,農科,醫科,各專家學業之書,另由譯書館隨時譯成,送館備課。 凡行一政,即取專習此一政之人屢試高等者用之,以覘其能否而進退之。 十年後學堂漸興,專家日眾,可賡續為用矣。 停捐納。 有課吏之法以陶熔庶職,捐納亦不可停。 然入資補吏,昔史議之,外人一鄙之。 不即停罷,無以示舊習必除新政必行之信。 且待光緒五年停捐以後,一開于海防,再開于鄭工,捐入之數,日減一日。 自頃鑾輅西巡,關中凶歉,陝直捐例,一時並開。 校其所入,亦曾無幾。 新政需用,歲幣需增,每歲所短,直數千萬計。 曾謂捧土之足以附山,墜露之足以益海乎?何況雜流併進,足以礙學堂出身之路,分少年騖學之心。 斷宜陳明永遠停止。 若以不擇壤流,稍資鱗爪,則韓氏、馮氏桂芬嘗議之矣,與其賣官,無寧鬻爵。 秦有民爵,西洋各國大商有爵。 今第留公侯伯三等以旌有功,子男以下皆可鬻,其法詳韓氏馮氏議。 一改外部。 總理衙門沿理藩院之名,而稍更其面目,蓋兼取撫馭藩部之名,而專辦交接友邦之事。 今各國既已請改,抑不惟舉正其民而已。 宜仿日本外務省,以通知時事之大臣領之,佐以才俊。 一面設學堂講求外交家學,用《左傳》、《國策》為本,而以各國外交史譯本資其博究。 每日早朝召見,即在軍機後添外部大臣一班,庶不致洋情隔塞之虞,亦即為聖學高深之助。 一分職以專職。 督撫統兵之官也,而今則吏戶禮兵刑工之事,無不匯之於督撫。 州縣牧民之官也,而今則教諭主簿縣丞巡檢典史之事,無不總之於州縣。 無論才未必盡長,學未必盡通,即才學過人,而精力目力,亦有所不給矣。 上稽官禮既不合,旁考歐美亦難通。 今宜分別責任。 督撫掌外交、海軍、陸軍,糾察所屬,布政司專掌賦稅,按察司專掌刑法,巡道改為警察道,專掌警察,糧道改為農商道,專掌農商。 註:日本農商務省,有工務局,由便隷之。 其輪路器械河防,別為工部省。 別置二道,專掌文科工科。 各道並升從三品。 註:視鹽運使。 府州縣不相統,地大者為府。 府有自治之地,地有首縣一者裁縣。 有首縣二者裁一。 次為州,次為縣廳。 視地大小,或改州,或改縣,縣升為從五品。 註:視鹽提舉。 府州縣專掌法律。 舊時府州縣屬官,分別各掌賦稅警察農商工文學諸事,各不相統。 有事則各徑達于專掌之司道。 各專掌之司道,徑達于專掌之部。 各督撫司道府州縣得自闢吏佐治,如漢唐幕職。 督撫闢課吏館屢試優等之候選候補道,司道闢課吏館屢試優等之候選候補府,府闢課吏館屢試優等之候選候補州縣,州縣闢課吏館屢試優等之候選候補佐貳雜職,仿日本例明定權限,庶下有仕學迭為摩厲之途,上有新舊默為消息之地。 註:日本籌費收稅,劃區開墾,興土功,管磺山,皆知府事。 縣令任之。 其刑事屬裁判所,稅務屬收稅吏,又有警部區長郡長戶長諸屬官,今權變通為之初級。 第321頁完,請繼續下一頁。喜歡 寫心網 writesprite.com 作品,請記得按讚、收藏及分享
音調
速度
音量
語言
《晚清文選》
第321頁