時分江北為四鎮,以澤清傑良佐得功轄之。 澤清等縱兵大掠,轉相攻,公往解,悉聽命。 傑攻揚州,聞公至,懼旦日朝帳中,汗浹背。 公撫以溫語,奏屯其眾瓜州。 乃開府揚州,闢館招士。 屢奏請餉,士英靳不與,公疏趣之。 因言邇者人才消耗,仕途日淆,由名心勝而實意荒,議論多而成功少。 今事勢更非昔比,必專主討賊復仇。 舍籌兵籌餉無議論,舍治兵治餉無人才。 並言東南闕員不少,擇吏為先,銓選法窮,不能不改為征闢。 請仿保舉法,通行撫按司道九卿科道等,有才膽過人者,不拘資格,各舉一人,送京赴軍前效用,酌補守令,二年考滿,平升善地,三年考選,優擢京曹。 有靖亂恢,功能殊過者,立以節鉞京堂用。 又言北都諸臣,南還從逆者,宜重處。 偽命未污,身被刑拷者,置勿問。 隱避北方,徘徊後至者,許戴罪赴軍前酌用,毋絶其南歸心。 廷議從之。 時大清已定燕京,攝政王遺書招公,公覆書數千言不少屈。 會和議不成,十月,公令傑帥師北出,遣人屯田開封,為經略中原計。 諸鎮分泛地,自王家營而北至宿遷,最險要,公自守之,築壘緣河南岸。 時李自成走陝西,公奏言自三月以來,大仇在目,一矢未加。 昔晉之東也,君臣日圖中原,僅保江左。 宋之南也,君臣儘力楚蜀,僅保臨安。 蓋偏安者,恢復之退步,未有志在偏安,而能自立者。 大變之初,黎庶灑泣,薦禍悲哀,痛憤相乘,猶有朝氣。 今則兵驕餉絀,文恬武嬉,暮氣至矣。 河上之防,百未經理,復仇之師,不及關陝,討賊之詔,不達燕齊,君父之仇,似置度外。 夫將能克敵者氣也,君能禦將者志也。 君志不奮,則士氣不作。 夏少康不忘出竇之辱,漢光武不忘薪之時。 臣願陛下為少康光武,不願左右在位,以晉元宋高之說進也。 請速發討賊詔,責臣與諸鎮,悉簡精鋭,直指秦關。 懸上爵以待有功,假便宜而責成效,絲綸之布,痛切淋漓。 庶海內忠義,聞而感憤。 國家慘遭大變,陛下嗣位,不同先朝,諸臣但有罪當誅,無功足錄。 請慎重爵祿,專待功臣,庶猛將武夫,有所激厲。 兵苦無糧,搜括不可行,勸輸復難繼,請不急之工程,可已之繁費,朝夕之燕ぅ,左右之進獻,一切報罷。 即事關典禮亦宜節省。 蓋賊一日未滅,雖有深宮曲房,錦衣玉食,豈能安享?必唸唸在復仇雪恥。 振舉朝之精神,萃萬方之物力,並于選將練兵一事,庶人心可鼓,天意可回。 公每繕疏,循環諷誦,聲與淚俱,聞者感泣。 比大清兵下邳宿,公飛章報。 士英曰:彼欲敘防河將士功耳。 置之。 而諸鎮逡巡無進師意,數相侵奪。 明年,是為大清順治之二年,河上告警。 公請以良佐得功,率師扼潁壽,傑進兵歸徐。 傑至睢州,為許定國所殺,部兵大亂,屠州旁近二百里殆盡。 變聞,公嘆曰:中原不可為矣。 遂如徐州定其軍。 傑軍還,大梁以南皆不守。 而士英方忌公威名,加故中允衛允文兵部右侍郎,總督興平軍,以奪其權。 二月公還揚州,未至,得功襲興平軍,城中大懼。 公遣官講解引去。 時大兵已取山東河南北,逼淮南。 四月,公移軍泗州,護祖陵,將行,左良玉稱兵犯闕,王手書詔公入援。 渡江抵燕子磯,得功已敗良玉軍。 公乃趨天長,檄諸將救盱眙。 而盱眙降大清。 泗州援將侯方岩,全軍沒。 公一日夜奔還揚州,城中訛傳許定國兵將至,殲高氏部曲,悉斬關出,舟楫一空。 公檄各鎮兵,無至者。 二十日大清兵大至,屯班竹園。 明日總兵李棲鳳,監軍副使高歧鳳,以其軍降。 城中勢益孤。 公作書寄母妻,且曰:死葬我高皇帝陵側。 大清兵薄城下,豫親王前後七致書說降,公不復啟視,投之水。 二十五日,大兵攻城急,多死者。 王親督攻,城陷。 公自刎不殊,一參將擁出小東門。 公大呼曰:我史督師也,遂被執。 至城樓上,王雅重公,引坐勸降,以洪承疇為比。 公曰:我此時正辦一死,頭可斷,身不可屈。 但揚城百萬生靈,幸勿殺戮。 王百方勸諭,不從,毅然就死。 時乙酉四月二十五日也。 僚屬從死者甚眾,揚城屠。 公為督師,行不張蓋,食不重味,夏不Ψ,冬不裘,寢不解衣。 年四十餘無子。 其妻請置妾,太息曰:王事方殷,敢為似續計乎!素善飲,數斗不亂。 在軍絶飲。 歲除遣文牒,至夜半卷,索酒。 庖人報ゾ肉分給將士,無可佐者,乃取鹽豉下之。 嘗孑處,或言宜警備,公曰:命在天。 遇敵數月不寢,使將士番休,而自坐幄幕外。 擇健卒十,令二人蹲踞背倚之,漏鼓移則更代。 每寒夜起立,振衣裳,冰霜迸落有聲。 或勸少休,泣曰:吾上恐負朝廷,下恐愧吾師也。 公死覓遺骸不得。 踰年家人以袍笏招魂,葬揚州郭外梅花嶺後。 四方弄兵者,多假名號以行,故時謂不死。 公無子,遺言以副將史德威後。 弟可模可程。 可程崇禎十六年進士改庶吉士。 京師陷,降賊。 賊敗南歸,公請之死,王特宥之。 可模早世。 公死後,可模妻李氏,奉公母妻居金陵。 浙人厲韶伯軀貌類公,冒其名,集亡命數百,破巢縣,入無為州,提督某擒之,眾莫辨。 召母妻及李氏出,始吐實。 而李氏有色,為眾所窺。 會金聲桓反豫章,禁旅往討,駐金陵。 有聶三者,媚少宰某,艷李氏,強委禽焉。 遣婢拒之不聽,詈之又不聽。 須臾婢奉盤進聶曰:奉夫人命,恣若所為。 視之髮髻耳鼻各一,血淋漓滿盤中。 聶倉皇辭去。 乾隆四十一年乙未,上特恩賜公謚忠正。 御製題像詩,並公復攝政王書,摹于梅花嶺祠壁。 第217頁完,請繼續下一頁。喜歡 寫心網 writesprite.com 作品,請記得按讚、收藏及分享
音調
速度
音量
語言
《晚清文選》
第217頁