子癯貌玉立,居常好遊覽,善談論,遇人無貴賤愚智,一接以和,暇日相與商較古今,評騭術業高下,正論詼嘲閒作,窮朝昏不倦。 自通州大邑,至于山陬嶺海,公卿鉅人,學土大夫,咸推子以為不可及。 下逮武夫小吏,閭巷學徒,語君名字無不知,及其他嘗與君晤,無不得其意以去者。 然君雖樂易,而中故介然有以自守。 自道光辛卯舉于鄉,其後連歲走京師,朝士貴人,爭欲與之交,然君必慎擇其可。 有權貴介君友求書,辭不應。 某相國欲招致授子弟讀,婉謝之。 既屢試禮部不得志,以咸豐八年截取知縣,且選官。 顧君意所不樂,棄去不復顧。 以其年六月出都門,從胡文忠公于太湖,明年復從曾文正公至安慶,越四年又至金陵。 胡文忠曾文正公,皆君嘗所與游,舊知君者也。 及今合肥相國李公巡撫江蘇,請州縣吏于朝,而是時中外大臣,嘗密薦學問之士十有四人。 詔征十四人往,君其一也。 於是文正公暨李相國,及諸朋好,爭要君出仕,敦勸甚至,君一辭謝不就,攜妻子居金陵,時獨出往來于江淮吳越之交。 子既好游,而東南故多佳山水,又儒彥勝流,往往而聚,乃日從諸人士飲酒談詠,所至忘歸。 同治七年冬,余與子自金陵偕送文正公于邗上,返過維揚,登焦山,道丹徒,至吳門,並舟行者累月日,日接膝談,語十事而合者七八。 余尋別子赴杭州,明年復來吳,與子益買舟遍覽靈岩石棲石壁之勝,觀梅于鄧尉,越日至天平山,謀且上其顛。 子苦足力乏,坐寺中待余。 余乃獨從一小童,攀藤葛,凌怪石,陟絶頂以望太湖。 既下,子迎余而笑,相詫以為極一時之樂,距今忽忽四五年,日月夢想,屢欲尋舊遊不復果,而子則且卒矣。 子之卒,以同治十年九月辛丑,春秋六十有一。 生平所為書,日《黔詩紀略》三十三卷。 《遵義府志》四十八卷,《聲韻考略》四卷,《過庭碎錄》十二卷,《呂阝亭詩鈔》六卷,《樗繭譜注》二卷,《唐本說文》《木部箋異》一卷。 其編訂未竟者,尚有詩八卷,《呂阝亭文影山詞》,《呂阝亭經說古刻抄》,《書畫經眼錄》,《宋元舊本書經眼錄》,《舊本未見書經眼錄》,《資治通鑒索隱》,《梁石記》,各若干卷,藏於家。 配夏孺人,子彞孫,附貢生,先一歲卒,繩孫,兩淮候補鹽大使,女二人,孫一人,尚幼。 子兄弟九人,多有名于時。 子既卒,其季弟祥芝官江寧知縣者,請假於大府,以十一年二月,與繩載其柩歸於貴州,卜六月壬申,葬于遵義縣東八十里,青田山先塋之次。 且行,征銘于余。 余與子故相得也。 既逾月,為之銘而歸之。 其辭曰:烏乎子!跡半天下,名從之馳,卒歸藏於故丘,無所不慊矣。 其又何悲? ☆李慈銘○答仆誚文 先生客居,作文守歲。 呼仆瀹研,仆倚屏睡。 先生叱之,仆起而誶。 官窮至此,官文是祟。 誰使官幼?識字不忒。 哦詩上口,聽經能背。 誰使官長,作文無害。 鏤膺周秦,胝手漢魏。 不今是逢,而古為媚。 思澀苦痴,意迷若醉。 官今已壯,所得者累。 官之西家,佻兮崽子,貨倒犬杖,乳臭青紫。 官之東鄰,烏獻家兒,丹豉布算,猗裸埒貲。 官有薄田,歲豐以蓼,三載不治,責稅荒草。 官應詔科,字必俗矯。 六上不收,三十髮皓。 官既世贅,眥戚即休。 以專而壑,以首而邱。 雲胡是歆,而仕之求。 雲胡是,而都之遊。 鷹春則鳩,橘淮而枳。 謂官此來,當殊厥趾。 距今匿景,畏畫于市。 結舌四坐,移願百氏。 刺毛已享,徑艾絶軌。 上車秘書,平頭綠鞲。 而我于官,互更褐裘。 五陵騶卒,錦帳大馬。 而我于官,薄笨驂駕。 官窮至此,官猶有家。 樂和舊坊,面城背涯。 堂庋織具,門停釣車。 養親課稻,娛賓治花。 官今墨{屍木},進退何擇?局疒束 磋搓資,以至今夕。 而猶文為,文將奚適!官固耐窮,我請自絶。 先生聞言,囅然而笑。 謂仆且退,爾無我嬲。 我心太虛,白雲在天。 爾蘄速改,請以來年。 因濡筆以為之文曰:吾拙吾力,吾默吾識。 吾饑吾寒。 匪吾文是職,乃天之所以全吾真而養吾逸。 ○越中三子傳 第152頁完,請繼續下一頁。喜歡 寫心網 writesprite.com 作品,請記得按讚、收藏及分享
音調
速度
音量
語言
《晚清文選》
第152頁