朱君自弱冠志學,則已棄舉子業,而誰有來五子之求。 斷絶眾源,歸命于一。 自《六經》之奧,百氏雜家有用之言,無不究素其終,折衷于五子。 家貧,負助渡湖,招徒授學,取其入以為養。 養則獨腆,身有饑色,或勸以稍易其途,從事于時世所謂辨物流文林字之學者。 足以傾(馬戒)耳目,植朋廣譽。 君笑日:「吾于科目且棄而背之矣,其又屑覬彼耶?」卒以不顧。 日抱遺訓,以自鎸留其躬,繩過無小,克敬以裕,闇然至死而不悔。 嗚呼!君之於學,其可謂篤志而不牽于眾好者矣。 惜其多有放佚,如《大易粹言》、《春秋本義》、《三傳備說》諸篇,今都不可見。 其僅存者,又或闕殘,難令完整。 其《易圖正旨》推闡九圖之義,與德清胡謂、寶應王懋guong氏之論不合。 山居僻左,不及盡睹當世通人成說,小有歧異,末為(左上米左下系右頁)也。 予既受談終篇,因頗為論定,以治鄉人知觀感焉。 書周忠介公手札後 往余讀《史忠正公集》,見其乙酉四月十九日遺書五通,又什一回絶筆一紙,其言至深痛,不可終讀。 蓋視楊忠愍公獄中家書,劉騰鴻峙衡、吳坤修竹莊、普承堯欽堂,率五千人以行。 而巡撫朝公奏請以溫甫統領軍事,出入賊地。 盛暑鏖兵,凡攻克咸寧、蒲圻、崇陽、通域、新昌、上高六縣。 以六月三十口鋭師翔于瑞州,由是江西、湖南始得通問。 而溫甫亦積勞致疾矣。 七月十六日,棹小舟異疾至南昌。 兄弟相見,深夜(忄音)(忄音),喜極而悲,涕泣如雨。 弟疾寢劇,治之多方不效。 至九月乃痊,復還瑞州營次。 瑞州故有南北兩城,蜀水貫其中。 劉騰鴻軍其南,溫甫與普承堯軍其西北。 賊于東隅通外援,市易如故。 七年正月,予率吳坤修之師,自奉新至東路,始合長圍。 掘塹周三十里,溫甫則大喜:「吾攻此城,久不舉。 今茲事其集乎!」不幸遭先君子大故,兄弟匍匐奔喪。 入裡門,宗族鄉黨爭來相弔,亦頗相慶慰。 國藩得拔其不肖之軀,復有生還之一日,溫甫力也。 溫甫既出嗣叔父,以咸豐八年二月降服期滿,復出抵李君續賓迪庵軍中。 李君與溫甫為婚姻,益相與講求戎政,晨夕諮議。 是時九江新破,強悍深根之寇一掃刮絶,李君威名聞天下。 又克麻城,蹴黃安,喋血皖中,連下太湖、潛山、桐城、舒城四縣。 席全盛之勢,人人自以無前。 師鋭甚。 溫甫獨以為常勝之家,氣將竭矣,難可深恃。 時時與李君深語驚切,以警其下;亦以書告予時上。 竟以十月十日軍敗,從李君殉難廬江之三河鎮。 嗚呼!痛哉。 曩吾弟以新集之師,千里赴援,摧江西十萬之賊而無所頓;今以皖北百勝之軍,蘋良將勁卒,四海所仰望者而壹覆之。 而吾弟適丁其厄,豈所謂命耶?常勝之不足深恃。 吾弟之智,既及之矣,而不有退師以圖全。 營壘以十三夜被陷,而吾弟與李君,以初十之夕並命同殉,又不肯少待,以圖脫免。 豈所謂知命者耶?遂綴詞哭之。 詞曰: (角黃)(角黃)我祖,山立絶倫。 有蓄不施,篤生哲人。 我君為長,魯國一儒;仲父早世,有季不孤。 恭惟先德,稼穡詩書。 小子無狀,席此慶徐。 粲粲諸弟,雁行以隨。 吾詩有云:「午君最奇」。 挾藝干人,百不一售。 彼粗穢者,乃居吾右。 抑塞不伸,發狂大叫;雜以嘲詼,萬花齊笑。 世不喜與,吾不世許。 自謂吾虎,世棄如鼠。 相外相背,逝將去女。 一朝奮發,仗劍東行; 提師五千,往從阿兄。 何堅不破?何勁不摧? 躍入章門,無害無災。 塤篪鼓角,號令風雷; 昊天不吊,鮮民銜哀。 見星西奔,三子歸來。 弟後李父,降服以禮。 匝歲告闋,靡念苞杞。 出陪戎幄,匪辛伊李。 既克潯陽,雄師北邁。 劃潛剜桐,群舒是嘬。 豈謂一厥,震驚兩戒! 李既山頽,弟乃梁壞。 覆我湘入,君子六千。 命耶數耶?何辜于天!我奉簡書,馳驅嶺嶠。 江北江南,夢魂環繞。 卯慟抵昏,酉悲達曉。 莽莽舒廬,群四所窟。 積骸成岳,孰辨弟骨。 骨不可收,魂不可招。 崢嶸廢壘,雪漬風飄。 生也何雄,死也何苦!我實負弟,茹恨終古。 予于道光甲辰寄諸弟詩有云:「辰君平正午君奇,屈指老沅真白眉、」辰君謂弟澄候,生庚辰歲。 午君謂溫甫,生壬午歲。 老沅謂沅甫也。 歐陽生文集序 乾隆之末,桐城姚姬傳先生鼐,善為古文辭。 慕效其鄉先輩方望溪侍郎之所為,而受法于劉君大(木魁),及其世父編修君范。 三子既通儒碩望,姚先生治其術益精。 歷城周永年書昌,為之語曰:「天下之文章,其在桐城乎!」由是學者多歸向桐城,號「桐城派」。 猶前世所稱江西詩派者也。 姚先生晚而主鐘山書院講席。 門下著籍老,上元有管同異之、梅曾亮伯言,桐城有方東村植之、姚瑩石甫。 四人者,稱為高第弟子。 各以所得,傳授徒友,往往不絶。 在桐城者,有戴鈞衡存莊,事植之久,尤精力過絶人。 自以為守其邑先正之法,(衤+顫之左)之後進,義無所讓世。 其不列弟子籍,同時服膺,有新城魯仕驥挈非、宜興曼德旅仲論。 挈非之甥為陳用光碩士。 碩士既師其舅,又親受業姚先生之門。 鄉人化之,多好文章。 碩士之群從,有陳學受藝叔、陳博廣敷,而南豐又有吳嘉賓于序,皆承索非之風,私淑于姚先生。 由是江西建昌,有桐城之學。 什倫與永福呂璜月滄交友,月滄之鄉人有臨桂朱椅伯韓、龍啟瑞翰臣、馬平王錫振定甫,皆步趨吳氏、呂氏,而益求廣其術于梅伯言。 由是桐城宗派,流衍于廣西矣。 第128頁完,請繼續下一頁。喜歡 寫心網 writesprite.com 作品,請記得按讚、收藏及分享
音調
速度
音量
語言
《晚清文選》
第128頁