醫之道通於神明。 自神農黃帝以來,講明切究,以導一世于和平,登斯民于仁壽者也。 今之醫道,類多讀書不就,商賈無貲,稍獵方書,藉謀衣食。 偶然奏效,便負神奇。 逞其聰明,高其聲價,以謬傳謬,以盲引盲,古法徒存,無能變通。 此所以諺有不藥為中醫之說也。 夫人當疾痛,慘怛萃于其身。 凡有血氣之倫,孰不求生而惡死。 乃世無和緩,竟以性命死生之重,付託于輕率庸妄之夫。 一方試病,妙詡青囊,三指殺人,怨深白刃。 言念及此,忍以醫術一門列為方技而小道視之歟?考《周官》塚宰,有醫師掌醫之政令,又有食醫疾醫瘍醫。 疾醫掌醫萬民之病,兩之以九竅之變,參以九藏之動。 凡民有疾病而治之,死終則各書其所以,而入于醫師。 歲終稽其醫事,以制其食。 十全為上,十失一次之,十失二次之,十失三次之,十失四為下。 是考醫之法,古制綦嚴。 所以重民命也。 西國醫理醫法,雖與中國不同,得失亦或互見。 然實事求是,推念病源,慎重人命之心,勝於中國之漫無稽考。 亦關心民瘼者所不可不知已。 各國醫學,皆設專科。 立法有七;曰窮理,曰化學,曰解剖,曰生理,曰病理,曰藥性,曰治療。 其治病之法,二十有四。 大要有六;曰漏泄,曰分解,曰清涼,曰收酸,曰強壯,曰緩攣。 皆考名師教誨,各盡其長。 迨至學成,官為考驗。 必須確有心得,給予文憑,方能以醫師自命。 其難其貴,如中國之科第然。 故學問閲歷,精益求精。 中國之醫能如是乎?中國之官吏能如是之認真考驗乎?此不若西醫者一也。 西醫論人身臟腑絡骨節腠理,如鐘錶輪機,非開拆細驗,無以知其功用,及致壞之由。 是以西國老人院癲狂聾啞等院,遇有死者,許醫局剖析肢體,窮究病症,及生生化化之原,以教俗學。 故西醫皆明臟腑血脈之奧。 考中國神農以至華、扁,實為西醫剖割之祖。 如論臟腑之部位,即可知有割腹驗看之事。 特其學失傳耳。 今中國習醫絶無此事。 雖數世老醫,不知臟腑何形。 遇奇險不治之症,終亦不明病源何在。 此不若西醫者二也。 西醫謂人之思慮智慧知覺運動,皆腦為之主。 而腦有氣筋無數,散佈于五官百骸。 何處腦氣筋壞,即何處有病。 衰邁之人,腦氣不足,遂有麻木昏之病。 幼小之童,腦氣過盛,多有角弓反張之症。 而心之為明,專司乎血。 心脈一躍,血行一度。 驗心脈之遲疾,知病體之輕重。 中醫以切脈為治病之要。 西醫則謂人之一身,皆有脈絡。 血猶水也,脈絡猶百川也。 潮血來回,無不震動,即無不有脈。 夫血發源於心,運行百體,噓吸生氣,由肺復返於心,日夜周流,運行不息。 若按脈推求,決無是理。 蓋周身脈管,皆由心繫總管而出,散佈于百體四肢,豈可以兩手寸許之管,強分寸關尺,謂五臟六腑,皆系于此?且剖驗兩手脈位,其管大如鷄翎之管,循臂而上,漸上漸大,上至頸項,即于頸中脈管,通連直達,至心而止,並不與他臟相屬。 何以知各臟之脈,必現于此耶?且直通一脈,何以知三指分部界限毫不相紊耶?故謂一脈可驗周身之病則可,謂某脈獨主某經之病則不可。 西醫事事征實日日講求,又有顯微鏡能測目力難見之物。 故能察隱洞微。 中醫多模糊影響之談,貴空言而罕實效。 此不若西醫者三也。 治病之法,中醫則曰木克土,治脾胃者先平肝,火克金,治肺者先瀉心,水克火,治心者先降腎。 或曰三焦皆空虛之處,或曰六經有起止之方。 西醫則何處之病,即用何處之藥,而尤以保腦筋,養腸胃為主。 用藥之法,中國多用草木,性有變遷。 西國多用金石,質有一定。 且無論湯丸膏散,皆屬醫生自配。 較之買自藥鋪,品味攙雜,炮製不精,自行煎熬,不諳火候者,功用固殊矣。 此不若西醫者四也。 西醫論略病症紛繁,內外諸症,不下二千種。 審察療治,醫者之職。 大要不外體質功用二端。 蓋人之皮肉筋骨,合而成形。 實之以臟腑,貫之以血脈,所課體質也。 一物有一物之用,無虛設,無假借,所謂功用也。 有體質之病,有功用之病。 有體質功用相兼之病。 必先細心體認,方能施治。 其外症,有刺割也,扎綁也,敷治也,洗滌也,事必躬親,非心靈敏而器具又極精良,不能嘗試。 如自開鉗,血管鉗,曲鉸剪,刀則曰鈎,曰割,針則曰探,曰坑,以及手鉗,銀丹筒,皆精巧利用。 故于外症尤著奇功。 其內症更持機器于腕中以辨聲音之虛實,置寒暑表於口內以察臟腑之寒溫。 一切藥性病源無不本化學研究而出。 故考求有素,識見自真。 且有醫家報章,何人何病,何法醫痊,必登諸報以告後世。 若遇疑難大症,亦皆登報以告高明。 或七日一紙,或期月一紙。 業此者購歸觀玩,互相質證,以盡所長。 日本素學中醫,今亦參用西法,活人無算。 其明證已。 此不及西醫者五也。 第103頁完,請繼續下一頁。喜歡 寫心網 writesprite.com 作品,請記得按讚、收藏及分享
音調
速度
音量
語言
《晚清文選》
第103頁