凡此五端之所以上下相學,永久不渝者,尤本於四道。 則孔孟之忠恕,官禮之精詳,黃老之堅定,佛氏之徹悟也。 其治國齊家,持躬接物,動與盡己推己之旨相符,直合王霸為一,而三代大同之治矣。 此孔孟之道也。 其政治規制,既合《周官》八法八柄九兩九職,以至邦交之合行人,製器之合考工,無不縷晰條分,整齊畫一。 製法者既公而無私,奉法者即久而無弊。 此官禮之道也。 本百折不回之志,以立堅強不拔之操,無囂競,無浮躁,遇事則以靜制動,行權則欲取故與,實有大智若愚,大巧若拙之概,迥非補苴張皇之治,所得希其萬一。 此黃老之道也。 至于窮事物之理,則無論格致等學,必抉其疑。 即政治律例,公法理財治獄之書,莫不元箸超超,辯才無礙,絶無影響附會、臆度總揣等病。 有內典之精深,而無內典之隱晦。 皆其深造自得,貫通了悟之證。 此佛氏之道也。 夫然而可制船械,可興工商,可固邊防,可勤遠略。 凡有所為,莫不綱舉目張,而舉重若輕也。 此皆見聞所得,非敢好事鋪張。 暇時當再逐條指實以發明之。 所識西國博雅之士,論及創製,每推中國。 如新報之仿邸抄,化學之本丹家,信局則採孛羅之記,印書則為馮道之法,煤燈之本於四川火井,考試之本於歲科取士,至于南針火藥,算學天文之開于中國,更無論矣。 唯西國日求其精,中國日失其傳耳。 窮則變,變則通,誠吾國今日急務矣。 漏殘燈燼,率筆直書。 尚求知己,不吝垂教。 ☆裴蔭森○請撥款制船疏 竊查同治十三年,倭兵擾台,前總理船政臣沈葆楨疊次商辦鐵甲兵船。 在事官紳,有婉辭諷止者,有直言駁辯者。 而沈葆楨與洋將之言曰:有鐵甲而兵輪乃得用其長,無鐵甲而兵輪終恐失所恃。 議者謂其慮患之深,不遽信其謀兵之善也。 迨上年法人犯順,各處新報開列法國兵船,綜計不足三十號,而差遣轉運各船,亦充其數。 至上等炮船,不過與福勝、建勝等船爭猛,上等兵船,不過與南琛、南瑞等船爭快,徒以二三鐵甲,縱橫閩浙洋面。 馬江之役,七船同沉,石浦之役,五船俱退。 雖管船者不得其人,而虛聲所播,士膽先靡,要皆無鐵甲而兵輪失所恃之明證也。 然則,懲前毖後之計,整頓海軍,必須造辦鐵甲,時勢所趨,無庸再決者矣。 查有船政出洋學生同知銜魏瀚,參將銜游擊陳兆翱,都司鄭清濂等,在洋肄業,時逾七年。 曾經委令監造德國鐵甲兵船,閲歷頗深。 據稱法國于光緒十一年創造雙機鋼甲兵船,名柯襲德士、迪克士、飛禮則唐等三船,計船身長中尺十七丈三尺九寸,船腰闊四丈,船旁鋼甲厚八寸,艙面鋼厚二寸,每時可行中國海道八十里,配用新式康邦臥機,計算實馬力一千七百匹。 較北洋德國訂造之定遠鐵甲船身較小,與濟遠鐵甲馬力稍輕,而駕駛較易,費用較減。 除炮位魚雷電燈另購外,每船工料估銀鬚四十萬兩。 兩船並造,須二十八月可成,三船同造,三十六月即竣。 閩省若得有此等兵甲船三數號,炮船快船,得所護衛,膽壯則氣揚,法船斷不敢輕率啟釁。 茲稟由提調道員周懋琦繪圖轉稟請示,並據試造雙機鋼甲。 以魏瀚、鄭清濂、吳德章監造船身,陳兆翱、李壽田、楊廉臣監造船機,確有把握。 如果虛糜工費,甘與該學生等一同科罪等語。 臣等復查疆臣議辦鐵甲,十有餘年。 或困吃水動逾二丈三四尺,中國海口較淺,出入不能自如。 所可慮者一。 閩粵等省船塢過小,修理不能勝載,所可慮得二。 船身滯重,轉掉未靈,管駕不能如法,所可慮者三。 該道員周懋琦等所呈總分船圖,據開全船墩載一千八百墩,吃水止深一丈二尺二寸,沿海各口均可駛行,則出入不難矣。 船政前為南洋承辦開濟等項快船,實馬力二千四百匹,本勘定附廠紅山山麓,另造砌石大塢,預備修理南北洋快兵船鐵甲船之用。 核估工料,需銀一十萬兩,三四月可以工竣。 現將次第造辦。 則修理不難矣。 三屆出洋學生,另請案加展年限。 每年在外國兵船閲歷,須扣足六個月為期。 船政又另購夾板,復設練船,為出洋訓練學生水手之用。 則管駕亦不難矣。 自來兵家有恃乃可無恐,先聲足以奪人。 南北洋籌辦水師,頗費財力。 援閩之師,久而不出。 出則遲回觀望,畏葸不前。 法人得窺其微,遂乃截商阻漕,以欺中國鐵甲未成,兵船無進,不敢輕於嘗試,得以大肆要求。 幸而諒山復為我克,台澎不能安踞,孤拔又伏冥誅,餉絀民嘩,暫時就範。 然而法人豈能一日忘台澎耶?該道員久官閩台,該學生等籍地福省,均無希圖名利之心。 只以馬江死事諸人,非其親故,即為鄉鄰。 以報仇雪憤之心,寄於監作考工之事。 其成效必有可觀。 至所需制船經費一百三十餘萬兩,或在洋關酌撥,抑或另籌協濟,現雖經費異常支絀,然必需之款,臣等不敢稍有畏難。 應俟奉旨後,臣昌浚等隨時妥籌辦理。 所有船政試造雙機鐵甲兵船緣由,理合會同馳奏。 抑臣等更有請者。 歐洲大局已成連橫之勢,中國若再拘于成見,情形岌岌可危。 除制炮造船,教將練兵,別無自強之道。 然不開礦煉鐵,購機造爐,事事購自外洋,財源溢出,軍火之費,較之洋藥漏卮,尤為繁巨。 臣宗棠日前拓增船炮大廠一疏。 仍求宸衷獨斷,天下幸甚!此摺系臣蔭森主稿,臣宗棠、臣圖善、臣昌浚、臣兆棟會商,意見相同。 謹恭摺附輪船到滬,交上海縣由驛五百里馳陳。 ○購置練船疏 第94頁完,請繼續下一頁。喜歡 寫心網 writesprite.com 作品,請記得按讚、收藏及分享
音調
速度
音量
語言
《晚清文選》
第94頁