十八日辭自然師下山。 一里半,抵山麓。 西一里半,有數家在南麓,為永豐莊,皆白雲寺中佃戶也。 由其前西向尖峰峽中去,是為廣順州道;由其前西去南轉,是為定番州道;由其前北向逾嶺,是為土地關道。 先是自然為余策所從,曰:「由廣順、安順西出普定,其道近,而兩順之間,廣順知州柏兆福,欲歸臨清。 安順土知州,近為總府禁獄中。 苗蠻伏莽可慮。 不若西北由東基出平壩抵普安,多行四十里,而地僻苗馴,可免意外。 」余思由兩順亦須三日行,走平壩路迂而行多,亦三日可達普安,遂不西行而北逾嶺,其嶺即白雲山之西垂也。 共一里,越其北,有塢東北向;東南界即白雲後龍潭之後,西北界即南嶺所環,轉北而東,屬於龍潭東峰之下者;其中平塢一壑,南北長二里,水亦中窪下墜,兩旁多犁為田,是名八壘。 北竟塢中,乃北逾石嶺。 共半裡下,北度獨木橋,有塢自東北向西南,是為干溝,橫渡之。 北上半裡,是為土地關。 下關半裡,鑿石坎停細流一盂,曰「一碗水」,行者以口就而啜之。 又西向一里半,出峽;由其北循山東北轉,為水車壩道。 由其西截塢直行,一里半,有村在北山下,是為谷精。 從村西轉,又截塢而下,一里,轉入山峽,有溪自西南而北,即從北峽轉而東去,是水車壩之上流也;其流自廣順州東北老龍南谷來者。 渡之,又西越山坡,旋下,溯西來小流入;其流東注南來大溪,即同之直向東去。 路溯溪南,山峽逼仄,時攀石上下,二里余,乃西渡此水。 從其北西向又半裡,其北削崖高穹,有洞上綴,其門南向,遂從其下西逾坳。 坳間石骨棱厲。 逼屬南山,回視前溪在其下,不知從何而出,當亦透穴之流也。 先是自然謂余,此間如馬鈴堡諸水,多從山穴出,即水車壩水亦流自穴中者,不知即指此水,抑謂南來大溪也。 逾坳西稍下,約一里,有路交為「十」字:其南北皆從山嶺上下,有石蹬逶迤悠長而曲折,乃廣順達貴省道也;其東西即逾坳而西下峽中者。 從峽西下半裡,又聞水聲潺潺,有水深自坑底東注坳下,信乎即坳東透穴之水矣。 溯之,山塢復開,有村在西山下,是為東基下寨。 從其前轉而東北,則下寨山之北突也。 循之一里,又西北轉,則西界山純削為石,而東界則土脊迤邐yílì曲折連綿。 又北二里,有村當北岡之上,是為東基上寨。 寨中懸小支盡處,皆瓦房鱗次,非他苗寨所及。 由寨西北向半裡,有泉飛流注腋間,中寨東而出,寨當其中。 小支左右,皆祟岡峻峽。 寨後復環一塢,良疇層倚焉,皆此泉之所潤,而透于東坳之下者也。 蜿蜒上躋者一里,從嶺上復北逾頂者半裡,下至塢中。 望北峰夾立甚高,其下有塢自西北來者,即上寨後注腋之水,從水車壩而南去者也;其下有塢向東北墜音,即塢中東分之水,從華仡佬橋而北出者也。 其塢甚平,中犁為田。 從田塍北上,又東北升嶺,半裡,逾峰頭而飯。 於是北望遙山,開伏數里外,石峰屏列,俱不能與此山並峻矣。 北下甚坦,半裡,路分兩岐:一從東北行者,從黃泥堡、天生橋而達省;一從西北行者,為野鴨塘出平壩道。 遂從西北下山,一里,抵山下。 沿坡陀西行,漸有小水,俱從東北去。 二里,復溯水入峽,一里,復陟嶺而上,又二里,遂西過野鴨塘。 有堡數十家在南山下,其前有塘瀦水,直逼北山,然東西皆高,不知從何而泄。 即所謂野鴨塘是也。 繞堡前西南行半裡,望西北山崖間有洞高穹,其前隴復有洞伏于下,乃呼擔夫少停行李路隅,余獨從西嶺橫陟之。 半裡,遂陟下洞之上。 隴不甚高,然四面皆懸削不可下。 復稍西,下山麓東向行,遂得下洞。 洞門南向,門中稍窪;其左透崖東出,另闢一門,門東北向,其後旋壑下陷,四面寬圓,雖窪而不暗。 既上,遂透東門而出。 稍下,從峽中四陟上洞。 洞門東向,前有壘石為垣,後亦中窪而下,然不甚深,其上懸崖雖高,中扃之玲瓏,乳柱之夭矯,反不若下洞也。 既出,復從峽中下,轉前隴之嘴而西,又經下洞前,則前麓皆水草沮洳jūrù低濕之地,東與野鴨塘相連,而此即其上流也。 忽聞水聲潺潺,自下洞前石根透出,歷沮洳之塢,而東瀦于野鴨塘者也。 又從西嶺下半裡,仍抵路隅,呼擔與顧奴,遂西緣山坳行。 西望三峰攢列,外又有峰繞之,心以為異。 又西四里,有寨在南山下,又繞其前,循之左轉。 西南半裡,又逾一坳,於是西行峽中。 其峽南北兩界,排闥衝開門戶而前。 北即所望三峰攢列者,但在其內,下望反不可見;南則有崖高削,上有一石倒垂,石色獨白,而狀如羊,是為羊弔崖。 逾坳至此,又一里矣。 其北崖中斷,忽露頂上之峰。 盤穹矗豎意即迴環高峻又挺拔陡峭,是為唐帽山;蓋即前望三峰,至是又轉形變象耳。 按志,唐帽在省城南八十里,天生橋在金築司北三十里。 今天生橋在唐帽東北三十里,是天生橋去省反近,而唐帽反遠,不知當時何以分界也?自然言建文君先駐唐帽,後駐白雲;志言其處可以避兵,亦幽閟之區矣。 又西一里余,有峽南向下,是為豬槽堡。 路直西逾小脊而下,三里,則塢開南北,路交「十」字于中,乃橫截之,渡一小水。 半裡,有堡在西山上,曰柳家堡。 又北半裡,又有堡在北隴上。 於是循其右,復西上嶺。 一里,將及嶺坳,有泉淙淙自土穴出,其色乳白,渾而不清。 逾嶺下,共二里,復塢開南北,仍橫截之。 第193頁完,請繼續下一頁。喜歡 寫心網 writesprite.com 作品,請記得按讚、收藏及分享
音調
速度
音量
語言
《徐霞客遊記》
第193頁