涯下泊舟鱗次,涯上有堤,內環為塘,堤上石碑駢立,堤下臥石片片,橫列涯間。 余視之有異,亟就碑讀之,則紫泉也。 泉隙在涯堤之半〔石片中,石南北夾成橫罅,橫三尺,闊二尺,東迴環而西,缺其南,水從底上溢瀦其中,停泓者三尺,上從南缺處流瀉去,時見珠泡浮出水面。 〕堤內塘水高丈餘,涯下江流低亦丈餘,水澄碧異常,其曰變「紫」者,乃宋淳熙間異兆,非泉之常也。 泉上舊有濯纓亭,今已成烏有。 泉之西有石樑曰南橋,亦三蛩góng水邊大石,高跨南流江上。 橋北有文昌閣,當江流環轉之中,高架三層,虛敞可眺,為此中勝覽。 橋南為廉州大道;橋南由岐溯江岸東行,則水月岩道也。 溯江半裡,江自東北來,路向東南去,乃舍江從路,始由田塍行,其路猶大,乃陸川、平樂墟道也。 八里,陟岡,有村焉。 由村左岐東北行,又二里,從岐而北,路益沒。 又二里,北過一塘堤,始得西來路。 循之東二里,經一村,覆上一嶺,路仍沒。 乃逾山而東,從莽中躑躅東向,一里抵東山下,得南來之路。 遂循之而北,二里,仍東轉入山塢。 一里,渡一小石橋,又循東山而北,過一村,復東轉入山塢。 其塢甚深,東入二里,路漸蕪沒。 又望坳東登,一里至嶺,始得西來大道,則亦南向平樂墟路也。 越嶺而東,仍舍南行大道,岐而東下山,徑塢中共一里,逾山峽東下,則峽東石峰森森,自北而南,如列旗整隊,別成一界矣。 出峽,循西山東麓而北,一村倚山東向,前有大塘,余以為龍塘村矣,問之,則龍塘猶在北也。 又北一里余,轉而東,得龍塘村。 村踞岡脊之中,〔其南水南流東去,其北水北入水月洞。 〕由其東又北一里余,直東抵石山中峰。 渡石橋而北,則上岩西向,高穹峰半矣。 上岩者,水月洞南倚山憑虛之竅也;石山自東北來,南引而下,支分隊聳,而一支中出者。 西瞰平蕪,削崖懸竇,層級皆不甚深,而此層最下,亦最擴。 環峰石皆青潤,獨裂岩處色變赭赤,然其質猶極靈幻,尋丈之間,層庋縷掛,竇穿蓋偃,無所不備,亦無所不奇。 岩前架廬當門,而敞其上,廬可以棲,而上不掩勝,結構亦自不惡。 由岩右腋穿竅而上,竅僅如管,歷級宛轉,復透一層,若偏閣焉。 雲由岩右腋穿竅而上,竅僅如管,歷級宛轉,復透一層,若偏閣焉。 雲牖騰空,星楞透影窗中可見雲在空中飛騰,而星光又從窗欞邊透了進來,坐憩其內,又別一「小西天」矣。 由岩左腋環柱而出,柱如龍旗下垂,從其側緣崖上躋,轉出岩端,復得一層。 其岩亦西向,自分左右兩重,〔左重在下,垂柱裂竅,仰睇上即右重也,然歷磴無階。 由外北躋,始入右重。 閣綴絶壁,與左層翼對增妍,皆岩之中層也。 〕其上削崖之頂,尚有一層虛懸,而躋之無級,〔惟供矯首耳。 〕水月洞尚在其北而稍下。 龍塘之水,經山前石橋而北,過上岩之前,乃東向搗入洞中。 洞門亦西向,路由其南,水由其北,相沿而入,透北而出。 前後兩門,一望通明,是為明洞。 水貫其中,石蹲其旁,夾流突兀,俱作獅象形。 〔洞頂垂石夭矯,交龍舞螭,繽紛不一。 〕其水平流洞中,無融州真仙岩之大,而兩崖亦無其深峭,可褰裳而涉溪。 崖之右,又有一小水,南自支洞出,是為陰洞。 〔左則沿溪筍乳回夾,上亦裂門綴穴。 層閣之上,又匯水一池為奇。 此明洞以內勝也。 後門崖口,列大柱數條,自門頂合併倒懸,洞內望之,蜿蜒浮動。 此明洞以外勝也。 〕陰洞乃明洞旁穴,其中又分水陸。 〔流不甚大,東南自牛隴又開一門,穿山腹至此合明洞。 溯流南入半裡,洞漸沉黑,崖益陡,水益深,結筏積炬,曲屈約二里,出牛隴。 此陰洞水中勝也。 從陰洞溯流,始崖左嵌石下,竇甚隘,匍匐下穿,引炬而前,忽巋然上穹,上下垂聳盤柱,詭狀百出,升降其中,恫心駭目,邃曲莫盡。 此陰洞陸中勝也。 〕余欲為水月游,時已過午,尚未飯,抵上岩,道者方扃jiōng,關戶而出,余坐崖下荔陰間。 久之,道者罷釣歸,啟扉具炊,余促其束炬游水月。 既入明洞,篝火入陰洞,道人不隨支流入,由其側伏窪穿隙,遍觀陰洞陸崖之勝,其中崇宏幽奧,森羅諸詭,五易炬而後出。 欲溯流窮水崖,道者以水深辭:「請別由側道以探其後崖,不必從中出也。 」乃復出明洞,涉水窮左崖之勝,遂出後洞,仰睇垂虯舞龍之石。 還飯于上岩,已日銜西山矣。 二十八日早坐上岩中。 道者出龍塘為予買米。 余曳杖窮其最上層,已下,憩石竅偏閣中。 蓋是岩西向,下午則返照逼人,余故以上午憩,而擬以下午搜近山諸洞。 既午,道人以米至,午炊甫畢,遂循山而南,至昨來所渡石橋,由橋側東折入環峽中。 〔是山石峰三支,俱鋒棱巉削,由東北走西南。 中支為水月岩所托,是峽則中支、南支相夾者。 南支多削崖裂竅,予來時循其西麓,〕以為水月在其下。 詢之土人,皆曰:「中不甚深,下無蹊徑。 」從峽轉北,得中央平窪一圍,牛千百為群,散處其內,名為牛隴。 窮其西北,〔水匯成潭,〕遂入陰洞後門,〔即東南臨潭上,四旁皆陡石,無路人,必涉潭乃登。 〕洞甚虛敞,分之則二,合之則一。 〔隨水西入,漸北轉,石崖成峽,水亦漸深昧,與水月陰洞所見等。 雖未出其中,兩端源流悉見,可無煩暗中摸索也。 洞門〕右崖,石痕叢沓繁多,俱作馬蹄形,《西事珥》所謂「天馬」,意即此矣。 第127頁完,請繼續下一頁。喜歡 寫心網 writesprite.com 作品,請記得按讚、收藏及分享
音調
速度
音量
語言
《徐霞客遊記》
第127頁