仁宗即位,眷待彌篤,欲使均逸于外,二月,拜江浙行省左丞相。 下車,進父老問民利病,咸謂杭城故有便河通於江滸,堙廢已久,若疏鑿以通舟楫,物價必平。 僚佐或難之,脫脫曰:「吾陛辭之日,密旨許以便宜行事。 民以為便,行之可也。 」俄有旨禁勿興土功,脫脫曰:「敬天莫先勤民,民蒙其利則災沴自弭,土功何尤。 」不一月而成。 是時,鐵木迭兒為丞相,欲固位取寵,乃議立仁宗子英宗為皇太子,而明宗以武宗子封周王,出鎮于雲南。 又譖脫脫為武宗舊臣。 詔逮至京師。 居數日,床兀兒、失列門傳兩宮旨諭脫脫曰:「初疑汝親于所事,故召汝。 今察汝無他,其復還鎮。 」脫脫入謝太后曰:「臣雖被先帝知遇,而受太后及今上恩不為不深,豈敢昧所自乎!」還江浙。 未幾,遷江西行省左丞相。 英宗嗣位,召拜御史大夫。 時帖赤先為大夫,陰忌之,奏改江南行台御史大夫。 復嗾言者劾其擅離職守,將徙之雲南,會帖赤伏誅,乃解。 家居不出者五年。 泰定四年薨,年五十六。 至正初,贈推誠全德守義佐運功臣、太師、開府儀同三司、上柱國,追封和寧王,謚忠獻。 脫脫嘗即宣德別墅延師以訓子,鄉人化之,皆向學。 朝廷賜其精舍額曰景賢書院,為設學官。 其沒也,即其中祠焉。 子九人,其最顯者二人:曰鐵木兒塔識,曰達識帖睦邇,各有傳。 ○燕鐵木兒 燕鐵木兒,欽察氏,床兀兒第三子,世系見《土土哈傳》。 武宗鎮朔方,備宿衛十餘年,特愛幸之。 及即位,拜正奉大夫、同知宣徽院事。 皇慶元年,襲左衛親軍都指揮使。 泰定二年,加太仆卿。 三年,遷同僉樞密院事。 致和元年,進僉書樞密院事。 泰定帝崩于上都,丞相倒剌沙專政,宗室諸王脫脫、王禪附之,利於立幼。 燕鐵木兒時總環衛事,留大都,自以身受武宗寵拔之恩,其子宜纂大位,而一居朔漢,一處南陲,實天之所置,將以啟之。 由是與公主察吉兒、族黨阿剌帖木兒及腹心之士孛倫赤、剌剌等議,以八月甲午昧爽,率勇士納只禿魯等入興聖宮,會集百官,執中書平章烏伯都剌、伯顏察兒,兵皆露刃,誓眾曰:「祖宗正統屬在武皇帝之子,敢有不順者斬。 」眾皆潰散。 遂捕奸黨下獄,而與西安王阿剌忒納失裡入守內庭,分處腹心于樞密,自東華門夾道重列軍士,使人傳命往來其中,以防漏泄。 即命前河南行省參知政事明裡董阿、前宣政院使答剌麻失裡乘驛迎文宗于中興,且令密以意喻河南行省平章伯顏選兵備扈從。 於是封府庫,拘百司印,遣兵守諸要害。 推前湖廣行省左丞相別不花為中書左丞相,詹事塔失海涯為平章,前湖廣行省右丞速速為中書左丞,前陝西行省參政王不憐吉台為樞密副使,蕭忙古仍為通政院使,與中書右丞趙世延、樞密同僉燕鐵木兒、通政院使寒食分典庶務。 貸在京寺觀鈔,募死士,買戰馬,運京倉粟以餉守禦士卒,復遣使于各行省征發錢帛兵器。 當時有諸衛軍無統屬者,又有謁選及罷退軍官,皆給之符牌,以待調遣。 既受命,未知所謝,注目而立,乃指使南向拜,眾皆愕然,始知有定向矣。 燕鐵木兒宿衛禁中,夜則更遷無定居,坐以待旦者將一月。 弟撒敦、子唐其勢時留上都,密遣塔失帖木兒召之,皆棄其妻子來歸。 丁酉,再遣撒裡不花、鎖南班往中興趣大駕早發,令塔失帖木兒設為南使云:「諸王帖木兒不花、寬徹普化,湖廣、河南省臣及河南都萬戶合軍扈駕,旦夕且至,民勿疑懼。 」丁未,命撒敦以兵守居庸關,唐其勢屯古北口。 戊申,復令乃馬台為北使,稱明宗從諸王兵整駕南轅,中外乃安。 辛亥,撒裡不花至自中興,雲乘輿已啟途,詔拜燕鐵木兒知樞密院事。 丙辰,率百官備法駕郊迎。 丁巳,文宗至京師,入居大內。 己未,上都王禪及太尉不花、丞相塔失帖木兒、平章買閭、御史大夫紐澤等軍次榆林。 九月庚申,詔燕鐵木兒帥師禦之,撒敦先驅,至榆林西,乘其未陣薄之,北軍大敗。 甲子,詔還都。 戊辰,遼東平章禿滿迭兒以兵犯遷民鎮,斬關以入。 遣撒敦往拒,至薊州東沙流河,累戰敗之。 燕鐵木兒以為擾攘之際,不正大名,不足以系天下之志,與諸王大臣伏闕勸進。 文宗固辭曰:「大兄在朔方,朕敢紊天序乎?」燕鐵木兒曰:「人心向背之機,間不容髮,一或失之,噬臍無及。 」文宗悟,乃曰:「必不得已,當明詔天下,以著予退讓之意而後可。 」壬申,文宗即位,改元天歷,赦天下。 癸酉,封燕鐵木兒為太平王,以太平路為其食邑。 甲戌,加開府儀同三司、上柱國、錄軍國重事、中書右丞相、監修國史、知樞密院事;賜黃金五百兩、白金二千五百兩、鈔一萬錠、金素織段色繒二千匹、海東白鶻一、青鶻二、豹一、平江官地五百頃。 即日詔將兵出薊州拒禿滿迭兒。 乙亥,次三河,而王禪等軍已破居庸關,遂進屯三塚。 丙子,燕鐵木兒蓐食倍道而還。 丁丑,抵榆河,聞帝出都城,將親督戰,燕鐵木兒單騎請見,曰:「陛下出,民心必驚,凡剪寇事一以責臣,願陛下亟還宮以安黎庶。 」文宗乃還。 明日丁丑,阿速衛指揮使忽都不花、塔海帖木兒、同知太不花構變,事覺,械送京師,斬以徇。 己卯,與王禪前軍遇于榆河北,我師奮擊,敗之,追至紅橋北。 王禪將樞密副使阿剌帖木兒、指揮忽都帖木兒引兵會戰。 阿剌帖木兒執戈入刺,燕鐵木兒側身以刀格其戈,就斫之,中左臂。 部將和尚馳擊忽都帖木兒,亦中左臂。 二人驍將也,敵為奪氣,遂卻。 因據紅橋。 兩軍阻水而陣,命善射者射之,遂退,師于白浮南。 命知院也速答兒,八都兒、亦訥思等分為三隊,張兩翼以角之,敵軍敗走。 辛巳,敵軍復合,鏖戰于白浮之野,周旋馳突,戈戟戛摩。 燕鐵木兒手斃七人。 會日晡,對壘而宿。 夜二鼓,遣阿剌帖木兒、孛倫赤、岳來吉將精鋭百騎鼓噪射其營,敵眾驚擾,互自相擊,至旦始悟,人馬死傷無數。 明日,天大霧,獲敵卒二人,雲王禪等脫身竄山谷矣。 癸未,天清明,王禪集散卒成列出山,我師駐白浮西,堅壁不動。 是夜,又命撒敦潛軍繞其後,部曲八都兒壓其前,夾營吹銅角以震盪之,敵不悟而亂,自相撾擊,三鼓後乃西遁。 遲明,追及昌平北,斬首數千級,降者萬餘人。 帝遣賜上尊,諭旨曰:「丞相每戰親冒矢石,脫有不虞,其若宗社何!自今後但憑高督戰,察將士之用命不用命者以賞罰之可也。 」對曰:「臣以身先之,為諸將法。 敢後者軍法從事。 托之諸將,萬一失利,悔將何及!」是日,敵軍再戰再北,王禪單騎亡命。 也速答兒、也不倫、撒敦追之,就命也速答兒及僉院徹裡帖木兒統卒三萬守居庸關,還至昌平南。 俄報古北口不守,上都軍掠石槽。 丙戌,遣撒敦為先驅,燕鐵木兒以大軍繼其後,至石槽。 敵軍方炊,掩其不備,直蹂之,大軍併進,追擊四十里,至牛頭山,擒駙馬孛羅帖木兒,平章蒙古答失、牙失帖木兒,院使撒兒討溫等,獻俘闕下,戮之。 各衛將士降者不可勝紀,余兵奔竄。 夜遣撒敦襲之,逐出古北口。 第169頁完,請繼續下一頁。喜歡 寫心網 writesprite.com 作品,請記得按讚、收藏及分享
音調
速度
音量
語言
《元史 下》
第169頁