獻能苦學博覽,于文尤長於四六。 貞祐三年,特賜詞賦進士,廷試第一人,宏詞優等。 授應奉翰林文字。 在翰苑凡十年,出為鄜州觀察判官。 用薦者復為應奉,俄遷修撰。 正大末,以鎮南軍節度副使充河中帥府經歷官。 大元兵破河中,奔陝州,行省以雚左右司郎中,值趙三三軍變遇害,年四十三。 獻能為人眇小而黑色,頗有髯。 善談論,每敷說今古,聲鏗亮可聽。 作詩有志于風雅,又刻意樂章。 在翰院,應機敏捷號得體。 趙秉文、李純甫嘗曰:「李獻能天生今世翰苑材。 」故每薦之,不令出館。 家故饒財,盡于貞祐之亂,在京師無以自資。 其母素豪奢,厚于自奉,小不如意則必訶譴,人視之殆不堪憂,獻能處之自若也。 時人以純孝稱之。 嘗謂人云:「吾幼夢官至五品,壽不至五十。 」後竟如其言。 王若虛,字從之,藁城人也。 幼穎悟,若夙昔在文字間者。 擢承安二年經義進士。 調鄜州錄事,歷管城、門山二縣令,皆有惠政,秩滿,老幼攀送,數日乃得行。 用薦入為國史院編修官,遷應奉翰林文字。 奉使夏國,還授同知泗州軍州事,留為著作佐郎。 正大初,《宣宗實錄》成,遷平涼府判官。 未幾,召為左司諫,後轉延州刺史,入為直學士。 元興元年,哀宗走歸德。 明年春,崔立變。 群小附和,請為立建功德碑,翟奕以尚書省命召若虛為文。 時奕輩恃勢作威,人或少忤,則讒構立見屠滅。 若虛自分必死,私謂左右司員外郎元好問曰:「今召我作碑,不從則死。 作之則名節掃地,不若死之為愈。 雖然,我姑以理諭之。 」乃謂奕輩曰:「丞相功德碑當指何事為言?」奕輩怒曰:「丞相以京城降,活生靈百萬,非功德乎?」曰;「學士代王言,功德碑謂之代王言可乎?且丞相既以城降,則朝官皆出其門,自古豈有門下人為主帥誦功德而可信乎後世哉?」奕輩不能奪,乃召太學生劉祁、麻革輩赴省,好問、張信之喻以立碑事,曰:「眾議屬二君,且已白鄭王矣,二君其無讓。 」祁等固辭而別。 數日,促迫不已,祁即為草定,以付好問,好問意未愜,乃自為之。 既成,以示若虛,乃共刪定數字,然止直敘其事而已。 後兵入城,不果立也。 金亡,微服北歸鎮陽,與渾源劉鬱東遊泰山,至黃峴峰,憩萃美亭,顧謂同遊曰:「汩沒塵土中一生,不意晚年乃造仙府,誠得終老此山,志願畢矣。 」乃令子忠先歸,遣子恕前行視夷險,因垂足坐大石上,良久瞑目而逝,年七十。 所著文章號《慵夫集》若干卷、《滹南遺老》若干卷、傳于世。 王元節,字子元,弘州人也。 祖山甫,遼戶部侍郎。 父詡,海陵朝,左司員外郎。 元節幼穎悟,雖家世貴顯,而從學甚謹。 渾源劉捴愛其才俊,以女妻之,遂傳其賦學,登天德三年詞賦進士第。 雅尚氣節,不能隨時俯仰,故仕不顯。 及遷密州觀察判官,既罷,即逍遙鄉裡,以詩酒自娛,號曰「遁齊」。 年五十餘卒。 有詩集行于世。 弟元德,亦第進士。 有能名于時,終南京路提刑使。 孫國綱,字正之。 業儒術,尤長吏事。 為人端重樂易,或有忤者,略不與校,亦未嘗形于怒色。 大安三年,試補尚書吏部掾,未幾,轉御史台令史。 宣宗聞其材幹,興定三年特召為近侍,奉職承應,甚見寵遇,勒留凡三考,出為同知申州事。 無何,召為筆硯直長,擢監察御史,秩滿,敕留再任,蓋知其材器故也。 開興元年,關陝完顏總帥屯河中府,與大元軍戰敗績,哀宗遣國綱乘上廄馬,徑詣河中問敗軍之由,還至中途,值大兵見殺,時年四十四。 麻九疇,字知幾,易州人。 三歲識字。 七歲能草書,作大字有及數尺者,一時目為神童。 章宗召見,問:「汝入宮殿中,亦懼怯否?」對曰:「君臣,父子也。 子寧懼父耶?」上大奇之。 弱冠入太學,有文名。 南渡後,寓居郾、蔡間,入遂平西山,始以古學自力。 博通《五經》,于《易》、《春秋》為尤長。 興定末,試開封府,詞賦第二,經義第一。 再試南省,復然。 聲譽大振,雖婦人小兒皆知其名。 及廷試,以誤絀,士論惜之。 已而隱居不為科舉計。 正大初,門人王說、王采苓俱中第,上以其年幼,怪而問之。 乃知嘗師九疇。 平章政事侯摯、翰林學士趙秉文連章薦之,特賜盧亞榜進士第。 以病,未拜官告歸。 再授太常寺太祝,權博士,俄遷應奉翰林文字。 九疇性資野逸,高蹇自便,與人交,一語不相入則逕去不返顧。 自度終不能與世合,頃之,復謝病去。 居郾城,天興元年,大元兵入河南,挈家走確山,為兵士所得,驅至廣平,病死,年五十。 九疇初因經義學《易》,後喜邵堯夫《皇極書》,因學算數,又喜卜筮、射覆之術。 晚更喜醫,與名醫張子和游,盡傳其學,且為潤色其所著書。 為文精密奇健,詩尤工致。 後以避謗忌,持戒不作。 明昌以來,稱神童者五人,太原常添壽四歲能作詩,劉滋、劉微、張漢臣後皆無稱,獨知幾能自樹立,耆舊如趙秉文,以征君目之而不名。 李汾,字長源,太原平晉人。 為人尚氣,跌宕不覊。 性褊躁,觸之輒怒,以是多為人所惡。 喜讀史。 工詩,雄健有法。 避亂入關,京兆尹子容愛其材,招致門下。 留二年去,之涇州,竭左丞張行信,一見即以上客禮之。 元光間,游大梁,舉進士不中,用薦為史館書寫。 書寫,特抄書小史耳,凡編修官得日錄,纂述即定,以稿授書寫,書寫錄潔本呈翰長。 汾既為之,殊不自聊。 時趙秉文為學士,雷淵、李獻能皆在院,刊修之際,汾在旁正襟危坐,讀太史公、左丘明一篇,或數百言,音吐洪暢,旁若無人。 既畢,顧四坐漫為一語云「看」。 秉筆諸人積不平,而雷、李尤切齒,乃以嫚罵官長訟于有司,然時論亦有不直雷、李者。 尋罷入關。 明年來京師,上書言時事,不合,去客唐、鄧間。 恆山公武仙署行尚書省講議官。 既而仙與參知政事完顏思烈相異同,頗謀自安,懼汾言論,欲除之。 汾覺,遁泌陽,仙令總帥王德追獲之,鎖養馬平,絶食而死,年未四十。 汾平生詩甚多,不自收集,世所傳者十二三而已。 元德明,系出拓拔魏,太原秀容人。 自幼嗜讀書,口不言世俗鄙事,樂易無畦畛,布衣蔬食處之自若,家人不敢以生理累之。 累舉不第,放浪山水間,余酒賦詩以自適。 年四十八卒。 有《東岩集》三卷。 子好問,最知名。 好問字裕之。 七歲能詩。 年十有四,從陵川郝晉卿學,不事舉業,淹貫經傳百家,六年而業成。 下太行,渡大河,為《箕山》、《琴台》等詩。 禮部趙秉文見之,以為近代無此作也。 於是名震京師。 中興定五年第,歷內鄉令。 正大中,為南陽令。 天興初,擢尚書省掾,頃之,除左司都事,轉行尚書省左司員外郎。 金亡,不仕。 為文有繩尺,備眾體。 其詩奇崛而絶雕劌,巧縟而謝綺麗。 五言高古沈鬱。 七言樂府不用古題,特出新意。 歌謡慷慨,挾幽、並之氣。 其長短句,揄揚新聲,以寫恩怨者又數百篇。 兵後,故老皆盡,好問蔚為一代宗工,四方碑板銘志,盡趨其門。 其所著文章詩若干卷、《杜詩學》一卷、《東坡詩雅》三卷、《錦禨》一卷、《詩文自警》十捲。 晚年尤以著作自任,以金源氏有天下,典章法度幾及漢、唐,國亡史作,己所當任。 時金國實錄在順天張萬戶家,乃言于張,願為撰述,既而為樂夔所沮而止。 好問曰:「不可令一代之跡泯而不傳。 」乃構亭于家,著述其上,因名曰「野史」。 凡金源君臣遺言往行,採摭所聞,有所得輒以寸紙細字為記錄,至百餘萬言。 今所傳者有《中州集》及《壬辰雜編》若干卷。 年六十八卒。 纂修《金史》,多本其所著雲。 贊曰:韓昉、吳激,楚材而晉用之,亦足為一代之文矣。 蔡珪、馬定國之該博,胡礪、楊伯仁之敏贍,鄭子聃、麻九疇之英俊,王鬱、宋九嘉之邁往。 三李卓犖,純甫知道,汾任氣,獻能尤以純孝見稱。 王庭筠、黨懷英、元好問自足知名異代。 王競、劉從益、王若虛之吏治,文不掩其所長。 蔡松年在文藝中,爵位之最重者,道金人言利,興黨獄,殺田珏,文不能掩其所短者歟?事繼母有至行,其死家無餘貲,有足取雲。 列傳第六十五 列傳第六十五 孝友 ○溫迪罕斡魯補 陳顏 劉瑜 孟興 王震 劉政 第363頁完,請繼續下一頁。喜歡 寫心網 writesprite.com 作品,請記得按讚、收藏及分享
音調
速度
音量
語言
《金史》
第363頁