○翰林《唐書‧職官志》曰:「翰林學士之職,本以文學言語備顧問,出入侍從,因得參謀議,納諫爭。 而翰林院者,待詔之所也。 」唐制,乘輿所在,必有文辭經學之士,下至卜醫伎術之流,皆直于別院,以備燕見,而文書詔令則中書舍人掌之。 太宗時,名儒學士時時任以草制,然猶未有名號。 乾封以後,始號北門學士。 玄宗之代,張說、陸堅,張九齡、徐安貞、張等召入禁中,謂之翰林待詔,掌中外表疏批答應和文章。 繼以詔敕文告悉由中書,每多窒滯,始選朝官有辭藝學識者人翰林供奉,然亦未定名制。 開元二十六年,始改翰林供奉為學士,別置學士院,專掌內命。 至德以後,天下用兵,軍國多務,深謀密詔皆從中出,置學士六人,內擇年深德重者一人為承旨,以獨當密命故也。 德宗好文,尤難其選。 “貞元以後,為學士承旨者多至宰相;而其官不見于《唐六典》,蓋書成於張九齡,其時尚未置也。 《舊書》言翰林院有合練,僧道、卜祝、術藝、書奕,各別院以廩之。 陸贄與吳通玄有隙,乃言承平時工藝書畫之徒,待詔翰林,比無學士,請罷其官。 其見于史者:天寶初嵩山道士吳筠,乾元中占星韓穎、劉ピ,貞元末弈棋王叔文,侍書王亻丕,元和未方士柳泌,浮屠大通,寶曆初善奕王倚、興唐觀道士孫準,並待詔翰林。 又如黎斡雖官至京兆尹,而其初亦以占星待詔翰林。 而貞元二十一年二月丙午,罷翰林醫工相工占星射履冗食者四十二人。 寶曆二年十二月庚申,省教坊樂官、翰林待詔伎術官並總監諸色職掌內冗員共一千二百七十人。 此可知翰林不皆文學之士矣。 趙磷《因話錄》云:「文宗賜翰林學士章服。 續有待詔欲先賜,本司以名上,上曰:『賜君子小人不同日,且待別日。 』」 成化三年,以明年上元張燈,命翰林院詞臣撰詩詞。 編修章懋,黃仲昭、檢討莊昶上疏言:「翰林之官,以論思代言為職。 雖曰供奉文字,然鄙俚不經之詞,豈宜迸于君上?固不可曲引宋祁,蘇軾之教坊致語,以自取侮慢不敬之罪。 臣等又嘗伏讀宣宗章皇帝御製《翰林箴》,有曰:『啟沃之言,惟義與仁。 堯舜之道,鄒孟以陳。 』今張燈之舉,恐非堯舜之道;應制之詩,恐非仁義之言。 臣等知陛下之心即祖宗之心,故不敢以是妄陳于上,伏願采萏蕘之言,于此等事一切禁止。 」上怒,命杖之,滴懋臨武知縣,仲昭湘潭知縣,昶桂陽州判官,各調外用。 已而諫官為之申理,乃改懋、仲昭南京大理寺評事,昶南京行人司司副。 自此翰林之官重矣。 ○洗馬《越語》:「句踐身親為夫差前馬。 」《韓非子》云:「為吳王洗馬。 」洗音銑。 《淮南子》云:「為吳兵先馬走。 」《荀子》:「天子出門,諸侯持輪挾輿先馬。 」賈誼《新書》:「楚懷王無道,而欲有霸王之號,鑄金以象諸侯人君,令大國之王編而先馬,梁王禦,宋王驂乘,滕、薛、衛、中山之君隨而趨。 」然則洗馬者,馬前引導之人也。 亦有稱馬洗者,《六韜》:「賞及牛豎、馬洗,廄養之徒。 」《漢書‧百官表》:「太子太傅、少傅屬官有先馬。 」張晏曰:「先馬,員十六人,秩比謁者。 『先』或作『洗』」。 又考《周禮》:「齊右」職云:「凡有牲事則前馬。 」註:「王見牲則拱而式,居馬前,卻行,備驚奔也。 」又「道右」職云:「王式則下前馬。 」是此官古有之矣。 《莊子》:「黃帝將見大隗乎具茨之山,張若訁朋前馬。 」 ○比部《周禮,小司徒》:「及三年則大比,大比則受邦國之比要。 」註:「大比謂使天下更簡閲民數及其財物也。 」鄭司農云:「五家為比,故以比為名。 今時八月案比是也。 」《莊子》云:「禮法度數刑名比詳。 」唐時刑部有刑比都官司門四曹。 《通典》:「比部郎中,龍朔二年改為司計大夫。 咸亨元年複舊。 天寶十一載又改比部為司計,至德初複舊。 」《舊唐書‧職官志》:「比部郎中員外郎之職,掌勾諸司百僚俸料、公廨、臓贖、調斂、徒役、課程,通懸數物,周知內外之經費,而總勾之。 」《楊炎傳》:「初,國家舊制,天下財賦皆納于左藏庫,而太府四時以數聞尚書,比部覆其出入。 」《宋史‧職官志》:「比部郎中、員外郎,掌勾覆中外帳籍,凡場務倉庫出納在官之物,皆月計季考歲會,從所隷監司檢察以上,比部至則審覆其多寡登耗之數,考其陷失,而理其侵負。 」《山堂考索》:「會計逋欠,每三月一比,謂之比部。 故昔人有刑罰與賦檢相為表裡之說。 今四曹改為十三司,而財計之不關刑部久矣,乃猶稱郎官為比部,何邪?」 ○員外員外之官本為冗秩。 《舊唐書‧李嶠傳》:「嶠為吏部時,志欲曲行私惠,冀得復居相位,奏置員外官數千人。 以至官寮倍多,府庫減耗。 」事在中宗神龍二年。 又有謂之員外置同正員者。 迨乎玄宗,猶不能盡革。 故肅宗乾元二年九月詔曰:「應州縣見任員外官,並任其所適。 其中有材識幹濟,曾經任使州縣所資者,亦聽量留,上州不得過五人,中州不得過四人,下州不得過三人,上縣已上不得過一人。 」今則副郎而取名員外,于義何居?當由定製之初,主爵諸臣未考源流,有乖名實。 了不雲乎:「必也正名。 」則斜封墨敕之朝,不可沿其遺號矣。 第197頁完,請繼續下一頁。喜歡 寫心網 writesprite.com 作品,請記得按讚、收藏及分享
音調
速度
音量
語言
《日知錄》
第197頁