○冒姓今人多有冒母家姓者。 《漢書‧外戚恩澤侯表》:「扶柳侯呂平,以皇太後姊長句子侯。 」師古曰:「平既呂氏所生,不當姓呂,蓋史家唯記母族也。 」按是時太後方封呂氏,故平以姊子冒呂姓而封耳。 《唐書‧天後紀》:「聖歷二年臘月,賜皇太子姓武氏。 」然則有天子而令之冒母姓者與! 《漢書‧景十三王傳》:「趙王彭祖取江都易王寵姬王建所奸淖姬者,甚愛之,生一男,號淖子。 」《晉書‧會稽王道子傳》:「許榮上疏言:今台府局吏、直衛武官及仆隷婢兒取母之姓者,本臧獲之徒,無鄉邑品第。 」是知冒母為姓,皆人倫之所鄙賤。 然亦有帝子而稱母姓者,如慄太子、衛太子、史皇孫之類,則以其失位而名之也。 呂平以太後姊長句子侯,此冒母姓之始。 《史記‧灌夫傳》:「父張孟,為穎陰侯嬰舍人,得幸,因進之至二千石,故蒙灌氏姓,為灌孟。 」《大宛傳》:「堂邑氏,故胡奴甘父。 」《漢拓注》:「服虔曰:‘堂邑,姓也,漢人。 其奴名甘父。 」師古曰:「堂邑氏之奴,本胡人,名甘父。 下雲堂邑父者,蓋取主之姓以為氏,而單稱其名日父。 」此冒主姓之始。 先生《答毛錦銜書》曰:異姓為後,見于吏者:魏陳矯本劉氏子,出嗣舅氏;吳朱然本姓施,以姊子為朱後,惟此二人為賢。 而賈謐之後充,則有莒人滅曾阝之議矣。 惟《晉書》有一事與君家相類雲。 吳朝周逸,博達古今。 逸本左氏之子,為周氏所養,周氏自有子,時人有譏逸者,逸敷陳古事,卒不複本姓。 學者咸謂為當然,亦未可引以為據,以經典別無可證也。 ○兩姓《漢書‧百官表》:「建昭三年七月戊辰,衛尉李延壽為御史大夫,一姓繁。 」 ○古人二名止用一字晉侯重耳之名見于經,而定四年,祝佗述踐土之盟,其《載書》止日「晉重」,豈古人二名可但稱其一與?《昭二年》:”莒展輿出奔吳。 ”傳曰:「莒展之不立。 」《晉語》:曹僖負覊稱叔振鐸為「先君叔振」,亦二名,而稱其一也。 《昭二十一年》:「蔡侯朱出奔楚。 」《梁傳》作「蔡侯東出奔楚」,乃為之說曰:「東者,東國也。 何為謂之東也?王父誘而殺焉,父執而用焉,奔而又奔之曰東,惡之而貶之也。 」然則以削其一名為貶也。 王莽孫宗得罪自殺,復其本名會宗,貶厥爵,改厥號。 是又以增其一名為貶也。 班固《幽通賦》:「發還師以成命兮,重醉行而自耦。 」潘岳《西徵賦》:「重戮帶以定襄,弘大順以霸世。 」文公名止用一字,本於踐土載書,卻非翦截古人名字之比。 至岳為《關中詩》云:「紛壇齊萬,亦孔之醜。 」馬氵督誄云:「齊萬哮闞,震驚台司。 」則不通矣,豈有以「齊萬年」為「齊萬」者邪?若梁王彤為征西大將軍,而詩云「桓桓梁征」,尤不成語。 班固《幽通賦》:「巨滔天而泯夏。 」王莽字巨君,止用一「巨」字。 王逸《九思》:「管束縛兮桎桔,百貿易兮傳賣。 」遭桓繆兮識舉,才德用兮列施。 ”百里奚止用一「百」字。 此體後漢人已開之矣。 《呂氏春秋》:「干木光乎德。 」去『段』字。 《惜誓》:「來革順志而用國。 」去「惡」字,此為剪截名字之祖。 文中並稱兩人,而一氏一名,尤為變體。 杞殖、華還,二人也。 而《淮南子》稱為「殖華」。 賈誼《新書》:「使曹勃不能制。 」曹,曹參;勃,周勃也。 《史記‧孟子荀卿傳》:「管嬰不及。 」管,管仲;嬰,晏嬰也。 司馬遷《報任安書》:「周魏見辜。 」周,周勃,魏,魏其侯竇嬰也。 揚雄《長楊賦》:「乃命驟衛。 」膘,膘騎將軍霍去病;衛,大將軍衛青也。 《杜欽傳》:「覽宗宣之饗國。 」韋昭曰:「宗,殷高宗也;宣,周宣王也。 」《徐樂傳》:「名何必夏子,俗何必成康。 」服虔曰:「夏,禹也;子,湯也,湯子姓。 」班固《幽通賦》:「周賈蕩而貢憤。 」周,莊周;賈,賈誼也。 《漢彰長碑》云:「喪父事母,有柴穎之行,」柴,高柴;穎,穎考叔也。 夏侯湛《張平子碑》云:「同貫宰貢。 」宰,宰我;貢,子貢也。 《風俗通》:「清擬夷叔。 」邵正《釋譏》:「偏夷叔之高懟。 」《傅子》:「夷叔迂武王以成名。 」杜預《遺令》:「南觀伊洛,北望夷叔。 」陶潛詩:「積善雲有報,夷叔在西山。 」皆謂伯夷、叔齊。 漢《廣漢屬國侯李翊碑》:「夷史之高。 」《巴郡大守樊敏碑》:「有夷史之直。 」皆謂伯夷、史魚,陶潛《讀史》:「述九章程杵。 」是程嬰、公孫杵臼。 《新唐書‧尉遲敬德傳》:「隱巢。 」是隱太子、巢刺王,一溢一爵。 ○古人謚止稱一字古人謚有二字三字,而後人相沿止稱一字者。 衛之睿聖武公,止稱武公。 貞惠文子,止稱公叔文子。 晉趙獻文子,止稱文干。 魏惠成王,止稱惠王。 楚頃襄王,止稱襄王。 秦惠文王,止稱惠王。 悼武王,止稱武王。 昭襄王,止稱昭王。 莊襄上,止稱莊王。 韓昭厘侯,止稱昭侯。 宣惠王,止稱宣王。 趙悼襄王,止稱襄王。 漢諸葛忠武侯,止稱武侯。 ○稱人或字或爵顏、曾思、孟三人皆氏,而思獨字,以嫌于夫子也。 樊、酈、繹灌三人皆姓,而勃獨爵,以功臣周姓者多也。 《史記》垓下之戰,孔將軍居左,費將軍居右。 孔將軍,蓼侯孔聚也;費將軍,費侯陳賀也。 費獨以爵者,以功臣陳姓者多也。 第187頁完,請繼續下一頁。喜歡 寫心網 writesprite.com 作品,請記得按讚、收藏及分享
音調
速度
音量
語言
《日知錄》
第187頁