○史家追紀月日之法或曰:「『鑄《刑書》之歲』,是則然矣,其下云:『齊燕平之月』,又曰『其明月』,則何以不直言正月、二月乎?」曰:此正史家文字縝密處;史之文有正紀,有追紀。 其上曰:「春王正月,暨齊平。 」「二月戊午,盟于儒上。 」正紀也。 此曰「齊燕平之月。 王寅,公孫段卒。 其明月,子產立公孫泄及良止以撫之。 」追紀也。 追紀而再雲正月、二月,則嫌于一歲之中而有兩正月、二月也,故變其文而云。 古人史法之密也。 《左傳》追紀之文不止此,如《襄公六年傳》:鄭子國之來聘也。 四月,晏弱城東陽而遂圍萊。 甲寅,堙之,環城,傅于諜。 及杞桓公卒之月。 乙未,王湫帥師及正輿子棠人軍齊師,齊師大敗之。 丁未,入萊,萊共公浮柔奔棠,正輿子、王漱奔莒,莒人殺之。 四月,陳無字獻萊宗器于襄宮。 晏弱圍棠。 十一月丙辰,而滅之。 《七年傳》:鄭僖公之為太子也,于成之十六年與子罕適晉,不禮焉。 又與子豐適楚,亦不禮焉。 及其元年,朝于晉,子豐欲訴諸晉而廢之,于罕止之。 《十九年傳》:于四月丁未,鄭公孫蠆卒.赴于晉大夫,《二十五年傳》:會于夷儀之歲,齊人城郟。 其五月,秦晉為成。 《二十六年傳》:齊人城郟之歲,其夏,齊烏餘以廩丘奔晉。 《三十一年傳》:公薨之月,于產相鄭伯以如晉。 《昭公七年傳》:齊師還自燕之月,罕朔殺罕。 又晉韓宣子為政、聘于諸侯之歲,周合生子,名之日元。 皆是追紀。 又如《書‧金》:「既克商二年,王有疾,弗豫。 」亦追紀也。 ○史家月日不必順序占人作史,取其事之相屬,不論月日,故有追書,有競書。 《左傳‧成公十六年》鄢陵之戰,先書甲午晦,後書癸已。 甲午為正書,而癸已則因後事而追書也。 《昭公十三年》平丘之盟,先掃甲戌,後書癸酉。 甲成為正書,而癸酉則因後事而追書也。 《昭公十三年》楚靈王之弒,先書五月癸亥,後書乙卯、丙辰。 乙卯、丙辰為正書,而五月癸亥則因前事而竟書也,蓋史家之文常念為月日所拘,而事不得以相連屬,故古人立此變例。 有先書以起事者。 《通鑒》唐文宗太和九年十一月,先書是月戊辰,王守澄葬于滬水,于壬戌、癸亥之前是也。 ○重書日《春秋‧桓公十二年》書:「丙戌,公會鄭伯,盟于武父。 」「丙戌,衛侯晉卒。 」重書日者,二事皆當系日。 先書公者,先內而後外也。 後人作史,凡一日再書,則雲「是日」。 ○古人必以日月系年自《春秋》以下,紀載之文必以日系月,以月系時,以時系年,此史家之常法也。 《史記‧伍子胥傳》:「己卯,楚昭王出奔。 」「庚辰,吳王人郢。 」則不月而日。 《刺客傳》:「四月丙子,光伏甲士于窟室中。 」則不年而月,史家之變例也。 蓋二事已見于吳、楚二《世家》,故其文從省。 《楚辭》「攝提貞于孟陬兮,維庚寅吾以降。 」攝提,歲也;孟陬,月也;庚寅,日也。 屈子以寅年寅月庚寅日生。 王逸《章句》曰:「太歲在寅日攝提格。 孟,始也。 正月為陬。 言己以太歲在寅正月始春庚寅之日下母之體而生。 」是也。 或謂攝提,星名。 《天官書》所謂直鬥杓所指,以建時節者,非也。 豈有自述其世系生辰,乃不言年而止言月日者哉。 ○古無一日分為十二時古無以一日分為十二時之說。 《洪範》言歲月日,不言時。 《周禮‧馮相氏》掌十有二歲,十有二月,十有二辰,十日二十有八星之位,不言時。 屈子自序其生年月日,不及時。 呂才《祿命書》亦止言年月日,不及時。 古無所謂時。 凡言時若《堯典》之「四時」,《左氏傳》之「三時」皆謂春夏秋冬也。 故士文伯對晉侯,以歲、時、日、月、星、辰謂之六物。 《荀子》曰:「積微,月不勝日,時不勝月,歲不勝時。 」亦謂春夏秋冬也。 自漢以下,曆法漸密,於是以一日分為十二時。 蓋不知始於何人,而至今遵用不廢。 第161頁完,請繼續下一頁。喜歡 寫心網 writesprite.com 作品,請記得按讚、收藏及分享
音調
速度
音量
語言
《日知錄》
第161頁