偽《大誓》曰:類于上帝,是始事伐紂,武王以諸侯而祭天也,是誣也。 《易》曰:湯武革命,順乎天而應乎人。 夫人心者,天命之實也,其應乎人者,皆其順乎天也。 孟子所謂天吏也。 孟子稱《大誓》曰:天視自我民視,天聽自我民聽。 故救民者,豈以諸侯而祭天,妄為應天者邪?偽《湯誥》曰:敢用元牡,敢昭告于上天神後,請罪有夏。 此襲《論語》所稱湯祭上帝者而竄之也,亦誣也。 祭上帝者天子之禮,將伐桀而祭上帝,而湯先自為天子也。 孟子何以言非富天下也?《論語》所稱者,墨子引之,稱曰湯說。 其湯說有今天大旱之辭。 蓋湯既克夏,大旱七年,而禱雨于天也。 周官大祝六祈,其六曰說。 今湯說猶《金》之說也。 《禮》曰:殷人牲用白,今用牡元者,蓋元之色黑,則水也,禱雨故也,非未變夏禮也。 猶周人牲用も,而其詩言興雨者,則曰:來方祀,以其も黑也。 然則禱雨之說,非將伐桀而祭上帝也。 故《湯誓》曰:予畏上帝,不敢不正,不言祭上帝也。 《牧誓》曰:今予發惟恭行天之罰,不言祭天也。 猶《論語》言天厭之。 又言獲罪于天,皆以天道言之,非祭天而為是言也。 故《禮》言祭天詳矣,而禮無將伐桀紂而祭天者,禮別嫌疑,其義精也。 《曲禮》言諸侯曰:臨祭祀。 外事曰:曾孫某侯某。 《詩》言武王之興曰:矢于牧野,維予侯興。 蓋伐紂時不稱王也。 偽《武成》曰:底商之罪,告于皇天后土,所過名山大川,曰:惟有道曾孫周王發,將有大正于商,是誣也。 將伐紂而武自王,是貪商也,則武王之志荒矣。 《樂記》稱:孔子之辯武音者,猶是也。 或曰:周王者史追加之爾。 夫《牧誓》稱王曰者,史追加之也。 此為祝辭,則無追加之者也。 《禮坊記》曰:子云,善則稱親,過則稱己,則民作孝。 《大誓》曰:予克紂,非予武,惟朕文考無罪。 紂克予,非朕文考有罪,惟予小子無良。 子云:善則稱君,過則稱己,則民作忠。 《君陳》曰:爾有嘉謀嘉猷,入告爾君于內,女乃順之於外。 曰:此謀此猷,惟我君之德。 於乎!是為良顯哉。 蓋《君陳》為人臣愛君之辭,猶《大誓》為人子愛親之辭也。 今偽者以成王告君陳,則為人君告臣之辭,是導諛也,是誣也。 閻氏曰:導諛中主所不為,而謂三代令闢如成王為之乎? 偽《畢命》曰:嘉績多於先王,此美子孫之臣,稱先王而自多,非善則稱親之義也,亦誣也。 蔡仲之祖,文王也,即成王之祖也。 《雒誥》稱周公告成王曰:承保乃文祖受命民,然則成王告蔡仲,當言我文祖矣。 偽《蔡仲之命》曰:率乃祖文王之彞訓,以成王而稱文王曰乃祖,既無美稱。 且若成王與蔡仲不同祖者,誣其祖也。 《左傳》曰:民受天地之中以生。 蓋中者民心之本然,孟子所謂我固有之也,所謂性善也。 偽《君牙》曰:民心罔中,惟爾之中。 偽《孔傳》謂民心無中從汝取中也。 夫民心苟無中,又何能從汝而取中乎?荀子曰:人之性固無禮義,故強學而求有之也。 此荀子言性惡以詆孟子者也。 今偽《君牙》,以荀子性惡之意而偽焉,則誣民也。 夫伏生今文無《書序》也。 今謂孔子作《書序》,斯誣矣哉。 朱子謂其為周秦閒人作也。 蔡氏從而辯之,大義章矣。 《甘誓》曰:大戰于甘,猶《易》所謂龍戰于野也。 《序》曰:啟與有扈戰于甘之野。 夫王師大戰,不可以言與戰也,誣啟之不競也。 蔡氏曰:大戰者甚有扈之辭也,序書者宜若春秋筆然。 春秋桓王失政,與鄭戰于葛,猶書王伐鄭,不曰與戰者,以存天下之防也。 以啟之賢,征有扈之無道,征伐自天子出也。 《序》曰與戰,若敵國者,何哉?孟子曰:湯崩太丁未立,外丙二年,仲壬四年,太甲顛覆湯之典刑。 序曰:成湯既沒,太甲元年,不其疏乎?故偽《伊訓》曰:惟元祀,十有二月,乙丑,伊尹祠于先王,奉嗣王祗見厥祖。 偽《太甲》曰:惟三祀,十有二月朔,伊尹以冕服奉嗣王歸於亳。 蓋偽者以為太甲以孫繼祖,湯沒而太甲立,稱元年,湯以元年十一月崩。 湯崩逾月,太甲即位,遂以二十六月而服闋也,此非禮之大者也。 《公羊傳》曰:緣終始之義,一年不二君,今于先君崩年而即位改元,是一年二君也。 是今君忍死其先君也。 曾謂伊尹為相而有是乎?則偽古文因《序》之疏而益其誣也。 第371頁完,請繼續下一頁。喜歡 寫心網 writesprite.com 作品,請記得按讚、收藏及分享
音調
速度
音量
語言
《晚清文選》
第371頁