一行補助法廣助力機。 機器之助力多方,各省仿行製造,所用者皆資火力。 火力之機必用引擎。 汽爐購價既昂,造廠尤費。 自非通都大埠,商力殷盛,不易措辦。 日本民間用風力水力電力以製造就地生貨者頗多。 江西福建水碓水磨,亦復不少。 自江以北,絶無此事。 不知近山之所,懸泉注瀑,水能生電,利用最宏。 平水之鄉,亦可因形勢用重力以高下之矣。 美國風車,農家習用。 中國變通舊法,即可仿行。 成本不多,集資自易。 自台灣割棄以來,糖與樟腦價日踴貴。 而洋面洋鹽,灌入漸盛。 自非就各府州縣特產相宜之處,多設風水電助力機器,不足利民用而輓外溢之資。 今如各府州縣特設農商官,則其事自有專責。 可各因地制宜,勸工興事。 然距江海較遠之地,風氣未開,富人畏官,低首縮尾。 提倡保護,宜責于官。 設力有不足,即宜官為補助。 酌定分數,為立章程。 此項官為補助之費,即在每年豫計之內,或于創辦之始,量免收稅,寬其經營之力,即所以為募勸之方。 西人商政,有出公款以助製造家之法。 日本補助營業資本,列于歲出表,以為度支之常經。 彼國君臣上下,力圖富強,理財致富之書,汗牛充棟。 豈不知聽民自便,而收其辛苦所得之餘以為利哉?孟子曰:春省耕而補不足,秋省斂而助不給。 老子曰:欲固取之,必先予之。 誠明乎取也。 一勸集礦路公司。 天下曷為而治乎?通則治,公則治。 曷為通?工商之運,政法之行,豐凶之相劑,征守之相足,斯通矣。 是路之事也。 曷為公?取所藏以應人甚相需之求,則同其似不便者,而公。 聚所藏以治我應治之事,與資我轉相益之利,則同其至便者而公。 是礦之事也。 然則曷為亂?亂生於治求治而無方,斯亂矣。 礦路之亂,一在墳墓,一在廬舍,廬舍妨路,優給遷資,一縣數十家而已。 開礦關礙風水,開于此而彼不開者,以為行將及我,而人人自危。 人人有自危之心,則必危我而事且敗。 然則,曷為已之?曰合曰分。 合以力言,而分以序言。 以各府州縣預計之法,明告天下,而示以某事應納于官者若干,某事供地方支辦者若干,出於賦稅若干。 又示以礦之利,路之利,俾民咸曉然于一府州縣出入之數。 有業者圖發其藏,以減其力之所應出。 無力者圖入之,發其藏,而增其力之所應入。 斯合矣。 合則必立公司而民智之待人而開也。 各省量各府州縣礦產最旺,便利無礙之區,先立一官局,延訂礦師先開以為倡。 聽紳民附股。 辦事兼用官紳。 而明定官民資本,辦事界限之章程。 隨局立礦學堂,教本地文理清順之子弟。 有願集公司另開者,官為勘明,給以準照,予以公司礦山法律,使遵守之。 分畢業學生試辦。 公司至五萬兩以上者,分別給獎。 鐵路則大幹而外,官不能盡開。 民間商賈之轉運,車騾之生計,不有馬路,終不靈通。 並應勸集公司,聽民自辦。 有願開者,報官勘明利益所在給予準照,就地延訂工師,立路工學堂,為逐漸推廣之用。 是為合。 民智不能遽開也,有專管官以司之,有議院以聯之,有學堂以化之,有警察以通之,有章程以便之。 而又為之酌量情形,定年限以次第之。 是為分。 能合而分,庶幾其通乎?抑豈不癒于外人之攘據乎? 第331頁完,請繼續下一頁。喜歡 寫心網 writesprite.com 作品,請記得按讚、收藏及分享
音調
速度
音量
語言
《晚清文選》
第331頁