一日本越南暹羅緬甸諸國,歷代史籍言之甚詳,今止就其現在國勢士俗立傳,而略附其沿革于後。 至歐羅巴阿非利加亞墨利加諸國,從前不見史籍,今皆溯其立國之始,以至今日。 其古時名國如巴庇倫波斯希臘猶太羅馬厄日多非尼西亞之類,皆別為一傳,附於今本國之後,庶幾界畫分明,不涉牽混。 一泰西諸國疆域、形勢、沿革、物產、時事、皆取之泰西人雜書,有刻本有鈔本,並月報新聞紙之類,約數十種,其文理大半俚俗不通,而事實則多有可據。 諸說閒有不同,擇其近是者從之,亦有晤泰西人時得之口述者,湊合而敷衍成文,期于成片段而已。 取材既雜,不復注其出於某書也。 一泰西人如利瑪竇艾儒略南懷仁之屬,皆久居京師,通習漢文,故其所著之書,文理頗為明順,然誇誕詭譎之說,亦已不少。 近泰西人無深于漢文者,故其書多俚俗不文,而其敘各國興衰事蹟,則確鑿可據。 乃知彼之文,轉不如此之樸也。 一外國地名最難辨識,十人譯之而十異,一人譯之而前後或異。 蓋外國同音者無兩字,而中國則同音者或數十字。 外國有兩字合音,三字合音,而中國無此種字。 故以漢字書番語,其不能吻合者,本居十之七八,而泰西人學漢字者,皆居粵東,粵東土語本非漢文正音,展轉淆訛,遂至不可辨識。 一波斯也,而或譯為白西,轉而為包社,巴社訛而為高奢。 余嘗令泰西人口述之,則曰百爾,設又令其筆書之,則曰比耳西。 今將譯音異名注于各國之下,庶閲者易於辨認,然亦不能遍及也。 一泰西人于漢字正音,不能細分,斯也士也,是也實也,西也蘇也,混為一音,而刺與拉無論矣。 土也都也,度也杜也,多也突也,混為一音,而撒與薩無論矣。 故所譯地名人名,言人人殊。 一泰西各國,語音本不相同,此書地名有英吉利所譯者,有葡萄牙所譯者。 英人所譯字數簡,而語音不全,葡人所譯,語音雖備,而一地名至八九字,詰屈不能合吻。 如花旗之首國。 英人譯之曰,緬,葡人譯之曰賣內。 今姑用以紀事。 無由知其孰為是非也。 一地名中,亞字在首者,皆讀為阿,在尾者多讀為訝,加字多讀為嘎,亦有讀為家者,內字皆讀平聲,音近尼,痾字讀如訶。 一各國正名,如瑞國當作瑞典,訁國當作訁馬,西班牙當作以西把尼亞,葡萄牙當作波爾都噶亞,然一經更改,閲者猝不知為何國。 故一切仍其舊稱。 一外國地名人名,少者一字,多者至八九字,絶無文義可循,數名連寫,閲者無由讀斷。 今將地名人名,悉行鈎出,間加圈點,以醒眉目。 明知非著書之體,姑取其便于披閲耳。 ☆姚椿○國朝文錄自序 自孔孟沒,而文與道歧。 漢唐以來,離合參半。 至宋朱子出,而始舉道與文而一之。 其讀《唐志》之文詳哉有味乎其言之也。 有元逮明,大旨不甚相悖。 國朝儒者斟酌乎文與道之間,其言曰:以韓歐之文,達程朱之理,可謂正矣。 而或者曰:是不可合,合且兩傷焉。 嗚呼!豈是真不可合,與抑未深究乎本末輕重之說也?國初諸家,沿明季緒餘,尚未有以盡變。 中葉以來,文事大興,然其途亦遂歧出矣。 綜而論之,要不可謂非一代之盛軌也。 夫朱子畢生研究文字,其用功由致知格物入,而又以尊德性與道問學並重,是豈不足乎文者?而其言如此,亦可思其故矣。 夫形而下者謂之器。 今也以遊藝而先乎據德依仁,以文學而駕乎孝弟謹信,是尚得謂知要者乎?又其甚者,駁雜以為博,詆訁其以為能,而文之事,益蕩然矣。 蒙竊惑焉! 計自幼歲,眈好文詞,茫乎未知大道之歸也。 其後奉袂碩師,飫熟余論,有以知前修之不苟,而向改採獲,復恐有所散失,輒取而類之,汰其繁蕪,去其復冗,其意以正大為宗,其辭以雅潔為主,間小有出入,要必於理無甚悖者,然後輯焉。 愚鄙之識,豈謂足以知諸君子之大且全而永其傳。 顧或任其放軼,亦非述信好古與夫不賢者識其小之意也。 於是合併為書,凡八十二卷。 竊以為後之君子,苟欲觀歷代之會通,綜一朝之典要,而求前古聖賢之遺意焉,其亦將流覽于斯。 ☆華蘅芳○微積溯源序 《微積溯源》八卷,前四卷為微分術,後四卷為積分術,乃算學中最深之事也。 余既與西士傅蘭雅譯畢《代數術》二十五卷,更思求其進境,故又與傅君譯此書焉。 先是咸豐年間,海寧李壬叔曾與西士偉烈亞力譯出《代微積拾級》一書,流播海內。 余素與壬叔善,得讀其書,粗明微積二術之梗概。 所以又譯此書者,蓋欲補其所略也。 書中代數之式甚繁,校算不易,則劉君省庵之力居多。 今刻工已竣矣,故序之曰: 吾以為古時之算法,惟有加減而已。 其乘與除,乃因加減之不勝其繁,故更立二術以使之簡易也。 開方之法,又所以濟除法之窮者也。 蓋算學中自有加減乘除開方五法,而一切淺近易明之數,無不可通者矣。 惟人之心思智慮,日出不窮,往往以能人之所不能者為快,遇有窒礙難通之處,輒思立法以濟其窮。 故有減其所不可減,而正負之名,不得不立矣,除其所不受除,而寄母通分之法,又不得不立矣。 代數中種種記號之法,皆出於不得已而立者也。 每立一法,必能使繁者為簡,難者為易,遲者為速,疏者為密,而算學之境界,藉此得更進一層。 如是屢進不已,而所立之法,於是乎日多矣。 第200頁完,請繼續下一頁。喜歡 寫心網 writesprite.com 作品,請記得按讚、收藏及分享
音調
速度
音量
語言
《晚清文選》
第200頁