按鑄大錢設銀券,皆與鈔法相輔者也。 若既行鈔,而復鑄當百之錢,則鈔可自二貫起,而二貫以下,悉用大錢,百錢以下,悉用小錢,不患于零折之難矣。 又造百貫以上之鈔,即可當銀券之用,而得古人飛錢之遺意。 以鈔收買民間之銅,而鑄錢極其工巧,則私鑄者無利而自息,鑄大錢者尤必選最佳白銅,鏤為龍鳳文,費本與價值略相當,則私鑄無利,禁民間行用銅器:則私毀者無所售,而亦自息,此誠利國足民之要務也。 財用既足,則仁政可以次第舉行矣。 旒嘗擬時務策十數篇,觀者頗不以為非,後閲諸書,則前人多有先我而言者,特所論有詳略耳。 因不欲存。 惟鈔法一事,疑者十人而九,前人亦罕有論及此者,陸中丞《切問齋文鈔》,賀方伯《經世文編》僅載銅鈔之說,而為紙鈔之利,則未之及,故詳考諸書,反覆思維,求其有利無害之方,著為此編,以就正四方有道焉。 五箴並序 少不自立,荏苒遂洎今茲。 蓋古人學成之年,而吾碌碌尚如斯也。 不其戚也!繼是以往,人事日紛,德慧日損,下流之赴,抑又可知。 夫疢疾所以益智,逸豫所以亡身。 仆以中才而履安順,將欲刻苦而自振拔,諒哉其難之歟!作五箴以自創云: 立志箴 煌煌先哲,彼不猶人。 藐焉小子,亦父母之身。 聰明福祿,予我者厚哉!棄天而佚,是及凶災。 積悔累千,其終也已。 往者不可追,請從今始。 荷道以躬,輿之以言。 一息尚存,永矢弗援。 居敬箴 天地定位,二五胚胎。 鼎焉作配,實曰三才。 儼恪齋明,以凝女命。 女之不莊,伐生戕性。 誰人可慢?何事可弛?弛事者無成,慢人者反爾。 縱彼不反,亦長吾驕。 人則下女,天罰昭昭。 主靜箴 齋宿日觀,天鷄一鳴。 萬籟俱息,但聞鐘聲。 後有毒蛇,前有猛虎。 神定不懾,誰敢予侮? 豈伊避人,日對三軍。 我慮則一,彼紛不紛。 馳騖半生,曾不自主。 今其老矣,殆擾擾以終古。 謹言箴 巧語悅人,自擾其身。 閒言送日,亦攪女神。 解人不誇,誇者不解。 道聽途說,智笑愚駭。 駭者終明,謂女賈欺。 笑者鄙女,雖矢猶疑。 尤侮既叢,銘以自攻。 銘而復蹈,嗟女既耄。 有恆箴 自吾識字,百歷及茲。 二十有八載,則無一知。 曩者所忻,閲時而鄙。 故者既拋,新者旋徙。 德業之不常,日為物遷。 爾之再食,曾未聞或愆。 黍黍之增,久乃盈鬥。 天君司命,敢告馬走。 鈔朱子小學書後 右《小學》三卷,世傳朱子輯。 觀朱小癸卯與劉子澄書,則是編子澄所詮次也。 其義例不無可訾,然古聖立教之意,蒙養之規,差具於是。 蓋先王之治人,尤重於品節。 其自能言以後,凡夫灑掃、應對、飲食、衣服,無不示以儀則。 因其本而利道,節其性而不使縱,規矩方圓之至也。 既已固其筋骸,劑其血氣,則禮樂之器蓋由之矣,特末知焉耳。 十五而入太學,乃進之以格物,行之而著焉,習矣而察焉。 因其已明而擴焉,故達也。 班固《藝文志》所載小學類,皆訓詁文字之書。 後代史氏,率仍其義。 幼儀之繁,闕焉不講。 三代以下,舍占畢之外,乃別無所謂學,則訓詁文字要矣。 若揆古者三物之教,則訓詁文字者,亦猶其次焉者乎!仲尼曰:「行有餘力,則以學文。 繪事後素。 」不其然哉?余故錄此編於進德門之首,使昆弟子姓知幼儀之為重。 而所謂訓詁文字,別錄之居業門中。 童子知識未梏,言有刑,動有法,而蹈非彞者鮮矣。 是編舊分內外,內篇尚有《稽古》一卷,外編《嘉言》、《善行》二卷,采掇頗淺近,亦不錄雲。 書歸震川文集後 近世綴文之土,頗稱述熙甫,以為可繼曾南豐、王半山之為之。 自我觀之,不同日而語矣。 或又與方苞氏並舉,抑非其倫也。 蓋古之知道者,不妄加毀譽於人,非特好直也。 內之無以立誠,外之不足以信,後世君子恥焉。 自周《詩》有《崧高》、《烝民》諸篇,漢有「河梁」之詠。 沿及六朝,餞別之詩,動累卷帙。 於是有為之序者。 昌黎韓氏為此體特繁,至或無詩而獨有序;駢拇枝指,于義為已侈矣。 熙甫則不必餞別而贈人以序;有所謂賀序者,謝序者,壽序者。 此何說也?又彼所為,抑揚吞吐,情韻不匱者,苟裁以義,或皆可以不陳。 浮芥舟以縱送子蹄涔之水,不復憶天下有曰海濤者也。 神乎?味乎?徒詞費耳。 然當時頗崇茁軋之習,假齊梁之雕琢,號為力追周秦者,往往而有。 熙甫一切棄去,不事塗飾,而選言有序,不刻畫而足以昭物情,與古作者合符,而後來者取則焉,不可謂不智已。 人能宏道,無如命何!藉熙甫早置身高明之地,聞見廣而情志闊,得師友以輔翼,所詣固不竟此哉! 祭湯海秋文 赫赫湯君,倏焉已陳。 一呷之藥,椓我天民。 豈不有命!藥則何罪?死而死耳,知君不悔。 道光初載,君貢京朝。 狂名一鼓,萬口囂囂。 春官名揭,如纛斯標。 奇文驟布,句騖字梟。 群兒苦誦,自瞑達朝。 上公好士,維汪與曹。 大風噓口,吹女羽毛。 舐筆樞府,有銛如刀。 儕輩力逐,一虎眾猱。 曹司一終,稍遷御史。 一鳴驚天,墮落泥滓。 坎坎郎官,復歸其始。 群雀款門,昨[上四下龜]之市。 窮鬼噴沫,婢嘆奴恥。 維君不羞,復乃不求。 天脫桎梏,放此詩囚。 伐肝蕩肺,與命為仇。 披髮四顧,有棘在喉。 匪屈匪阮,疇可與投?忽焉狂走,東下江南。 秦淮夜醉,笙吹喃喃。 是時淮海,戰鼓殷酣。 第122頁完,請繼續下一頁。喜歡 寫心網 writesprite.com 作品,請記得按讚、收藏及分享
音調
速度
音量
語言
《晚清文選》
第122頁